فيلمي ساخته مسعود بخشي و تهيه‌كنندگي محمد آفريده كه قرار بود در مورد دفاع مقدس باشد اما آن چيزي كه در آخر كار ديده شده است، عنوان سياه‌نماترين فيلم سينمايي در مورد جمهوري اسلامي را يدك مي‌كشد. به طوري كه برخي از كارشناسان فيلم‌هاي ضد ايراني چون «سنگسار ثريا» و « بدون دخترم هرگز» را در مرتبه‌هاي پايين تر از « يك خانواده محترم» قرار مي‌دهند.
فيلم سينمايي «يك خانواده محترم» بي‌شك جنجال بر‌انگيز‌ترين توليد فرهنگي در سال ۹۱ خواهد بود. فيلمي كه ابتدا توسط سيما فيلم و با مشاركت تهيه كننده فرانسوي ساخته مي‌شود اما بعد با ارسال فيلم به جشنواره كن، سيما فيلم و صدا و سيما مشاركت خود را از پروژه ملغي مي‌كند. اولين ايرانياني كه فيلم را در جشنواره كن ديدند خبر از فاجعه‌اي دادند كه در لواي يك فيلم ايراني به تمام داشته‌هاي ملت خود توهين كرده است. «جوان» در اين گزارش نظرات اعضاي كميسيون فرهنگي را در مورد فيلم يك خانواده محترم جويا شده و راهكار‌هاي جلوگيري از تكرار چنين اتفاقي را نيز مورد بررسي قرار داده است.
چرا مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره) شكايت نمي‌كند؟
سيد مرتضي حسيني، عضو كميسيون فرهنگي مجلس كه فيلم «يك خانواده محترم» را ديده است، در مورد فيلم مي‌گويد: اين فيلم در واقع اساس نظام را هدف گرفته است. حتي از تخريب حضرت امام خميني (ره) فرو‌گذار نكرده‌اند. در اين فيلم شاهد آن هستيم كه صحبت‌هاي حضرت امام(ره) را به صورت گزينشي پخش مي‌كنند و قسمتي از آن را حذف مي‌كنند كه معني آن را مخدوش مي‌كند. در اين فيلم گردانندگان نظام و مردم، دزد، محتكر و دروغگو معرفي مي‌شوند.
حسيني ادامه مي‌دهد: جاي تأسف است كه مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ره)نسبت به اين فيلم واكنشي نداشته است و در برابر اين تحريف اعتراضي نمي‌كند.
عضو كميسيون فرهنگي مجلس مي‌افزايد: معلوم است كه چرا غربي‌ها از اين فيلم استقبال كرده‌اند و فرانسوي‌ها در آن سرمايه‌گذاري كرده و بعد هم به آن جايزه مي‌دهند، چون مي‌دانند كه اين فيلم قرار است چه كار كند.
وي مي‌افزايد: متأسفانه اين فيلم با كمك صدا و سيما ساخته شده است، در صورتي كه اكنون دوستانمان اين مسئله را گردن نمي‌گيرند ولي چيزي كه مسلم است اين است كه « يك خانواده محترم» با هزينه بيت المال ساخته شده است و با كمال تأسف پر از سياه‌نمايي است. سيد مرتضي حسيني با اشاره به قانون نظارت بر صدا و سيما مي‌گويد: هم اكنون اين قانون در كميسيون در حال بررسي است و بر اساس اتفاق پيش آمده سعي مي‌كنيم تا بحث نظارتي به نحوي باشد كه ديگر شاهد بروز چنين تخلفاتي در صدا و سيما نباشيم، درست است كه رئيس اين سازمان توسط مقام معظم رهبري منصوب مي‌گردد و مورد تأييد ايشان مي‌باشد اما همان طور كه خود مقام معظم رهبري اشاره كرده‌اند، ايشان تنها رئيس سازمان را منصوب مي‌كنند و بقيه امور نظارتي بر عهده قواي سه‌گانه است.
چاره كار نظارت فرايندي است
جمشيد جعفر‌پور، عضو كميسيون فرهنگي در گفت‌وگو با «جوان»، ساخت فيلم « يك خانواده محترم» را نشانه ضعف نظارت‌ها مي‌داند و مي‌گويد: مشكل ما نظارت‌هاي نقطه‌اي است، ما بايد به سمت نظارت‌هاي فرايندي برويم. در نظارت‌هاي ما حتي فيلمنامه هم مورد مطالعه قرار نمي‌گيرد. تنها طرح فيلم را در دو صفحه مي‌آورند و داستان كلي را كه فقط شروع و پايان فيلم را دارد در آن مي‌گنجانند اما كسي نمي‌داند كه در اين ميان چه چيز‌هايي ممكن است، اتفاق بيفتد.
جعفر پور ادامه مي‌دهد: براي قطع اين روش نادرست ابتدا بايد به جاي طرح فيلم، فيلمنامه‌ها تصويب شود در فرايند ساخت فيلم نيز نظارت و مراقبت مداوم وجود داشته باشد. عضو كميسيون فرهنگي با انتقاد از برخي از تهيه‌كنندگان مي‌گويد: متأسفانه برخي از تهيه‌كنندگان تخصص سينمايي ندارند و صرفاً سرمايه‌گذار كار به شمار مي‌روند و كار را به طور معمول به كارگرداناني با جهت‌گيري‌هاي خاص فكري مي‌سپارند كه نتيجه‌اش چيزي مي‌شود كه به هيچ وجه امكان نمايش آن وجود ندارد.
وي اضافه كرد: اينگونه تهيه كنندگان وقتي با توقيف فيلمشان روبه‌رو مي‌شوند، شروع به ناله و زاري مي‌كنند كه مثلاً چند ميليارد خرج فيلم شده است و در آخر با رأفت اسلامي روبه‌رو مي‌شوند كه حداكثر با حذف چند دقيقه از فيلم آن را براي نمايش آماده مي‌كنند. جعفر پور با اشاره به سياست كميسيون فرهنگي مبني بر حمايت از ساخت فيلم، مي‌گويد: ما بايد در كنار تشويق تهيه‌كنندگان و سرمايه‌گذاران براي ورود به عرصه فيلمسازي نظارت را به گونه‌اي تنظيم كنيم كه يك فيلم تنها با گنجاندن چند صحنه و پلان شعاري ادعاي انقلابي بودن داشته باشد و در كنارش هر كاري خواست بكند.
اين فيلم توهين به مقدسات نظام است
لاله افتخاري ديگر عضو كميسيون فرهنگي مجلس، در پاسخ به «جوان» مي‌گويد: فيلم كار بسيار شيطنت‌آميزي است و مخلوطي از سياه‌نمايي را در هم آميخته است. در آن به هر چيزي كه جز مقدسات نظام به شمار مي‌رود، توهين شده است. در «يك خانواده محترم» به صورت هوشمندانه‌اي مطالب حقيقي با مطالب دروغ و باطل در هم آميخته شده است و نتيجه ضرب مثبت در منفي، منفي خواهد بود. افتخاري راهكار جلوگيري از تكرار اين گونه اتفاقات را اين گونه بيان مي‌كند: بايد ساختار سازمان سينمايي تغيير كند، به نحوي كه تمام كساني كه به صورت عمده در ساخت فيلم‌هاي سينمايي دخيل هستند، در آن سازمان عضو باشند و سازمان سينمايي فصل الخطاب باشد. در كنار اينكه بودجه مناسبي بايد براي آن در نظر گرفت، جايگاه نظارتي مناسبي نيز بايد داشته باشد. در ضمن بايد قوانين بازدارنده متناسبي را نيز تدوين كرد تا متناسب با تأثير‌ات سوءفيلم‌هايي مانند يك خانواده محترم، براي توليد كنندگان آنها مجازات در نظر گرفته شود.
حجت الاسلام نصرالله پژمان‌فر، نيز ديگر نماينده‌اي است كه « يك خانواده محترم » را تماشا كرده است، وي در مورد اين فيلم به «جوان» مي‌گويد: من مظلوميت نظام و دفاع مقدس را در اين فيلم به وضوح مشاهده كردم. كاملاً حس كردم انقلاب ما در اين برهه از زمان هنوز مظلوم است كه اينگونه مورد هجمه واقع مي‌شود. اين فيلم خانواد‌ه‌هاي شهدا، ايثارگران و جانبازان و تمامي انسان‌هاي آزاده را بسيار ناراحت مي‌كند. متأسفانه در طول اين سال‌ها با انقلاب و ارزش‌هاي ما دور از انصاف برخورد مي‌شد اما تاكنون بي‌انصافي به اين شدت نداشتيم، اميدواريم در مقابل اين جريان از سوي مقامات ذي‌صلاح موضعي درست و منطقي صورت گيرد.
رئيس كميته هنر و رسانه كميسيون فرهنگي در ادامه با اشاره به برخورد با خاطيان و سازندگان اين فيلم مي‌افزايد: فكر مي‌كنم كساني كه در ساخت اين فيلم دخالت داشتند و نظارت نداشتند و اين كار را كردند بايد پاسخگو باشند. مديران سيما فيلم كه در ساخت اين فيلم مؤثر بودند براي عذرخواهي از ملت بايد عزل شوند. بدون عزل مديران هيچ اقدام ديگري قابل قبول نيست. پژمان‌فر مي‌گويد: بايد برخورد جدي با كارگردان و تهيه‌كننده فيلم صورت گيرد. ما نمي‌توانيم بپذيريم كسي كاري را انجام بدهد و نسبت به آثار و تبعات آن كار انجام شده، پاسخگو نباشد. بايد براي توليد و ساخت اين كار توضيحاتشان را در يك مجموعه صالح مطرح كنند تا بررسي شود با اين حال آنچه مشخص است اين است كه به طور مسلم و قطعي با ساخت فيلم جرم بزرگي صورت گرفته است.
اكنون با موضع‌گيري اعضاي كميسيون فرهنگي بايد شاهد آن بود كه مجلس شوراي اسلامي با توجه به ابزار قانوني كه در اختيار دارد و بحث نظارت، چگونه مي‌تواند در راه پاكسازي سينماي ايران گام بردارد تا در آينده ديگر شاهد تكرار فيلم هايي از جنس «يك خانواده محترم» نباشيم.