نه قابل کتمان است نه قابل انکار؛ مراجع و علما از دولت محمود احمدی نژاد دلخورند و این دلخوری را نه به مثابه سالهای ابتدایی در سخنانی ارشادی، که مدت‌هاست در قالب انتقاداتی صریح و بی پرده به دولت اعلام می‌کنند، و البته اوج این دلخوری را این روزها باید دید آنجا که برخی مراجع و علما در بیوت خود را به روی رییس دولت بسته‌اند!
به گزارش نامه، 3 تیر 84 تنها نقطه بازگشت امید به اردوگاه اصولگرایان نبود، چه آنکه در سویی دیگر مراجع و علما که 8 سال دوران اصلاحات را دورانی پر انتقاد در عرصه‌های مختلف خصوصا حوزه فرهنگ می دیدند روی کار آمدن دولتی را می دیدند که همگان بر ولایی و مکتبی بودن آن اذعان داشتند دولتی که قرار بود پیوند و تعاملی محکم و قوی با حوزه‌ها داشته باشد.
عمر این باور اما بسیار کوتاه بود. رفتارها و عملکرد رییس دولت نهم و اطرافیانش در مدت زمانی کوتاه بعد از روی کار آمدن، کار را به جایی رساند که حمایت‌های مراجع کم کم جای خود را به ارشاد و در دولت دهم به انتقاداتی صریح و گاها تند داد. علما و مراجع دلخور بودند، روابط تهران - قم تیره شده بود، لبخندها جای خود را به اخم داده بود، در ماجرای سفرهای استانی رییس جمهور به قم شایعاتی مطرح بود که خیلی زود رنگ واقعیت به خود گرفت؛ برخی مراجع و علما به دولت اجازه ملاقات نداده نمی‌دادند! اما کلید تنش ها در روابط دولت و حوزه کجا زده شد؟
دولتی که قرار بود در کنار حوزه باشد اما دغدغه بزرگ آن شد!
15 روز از روی کار آمدن «دولت مهرورز و عدالت محور» نهم گذشته بود، که محمود احمدی نژاد به قم سفر کرد. او در آن سفر به صورت جداگانه با آیات عظام فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی، موسوی اردبیلی، نوری همدانی، صافی گلپایگانی، جوادی تبریزی و مصباح یزدی دیدار کرد. این روحانیون بلندپایه متفق‌القول خواستار تلاش و اهتمام ویژه دولت نهم به رفع مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم شدند. احمدی‌نژاد هم در این دیدارها وعده داد که «دولت عدالت‌خواه و تحول‌گرا تمامی اهتمام خود را برای حل مشکلات کشور و به ویژه مسائل جوانان به کار خواهد گرفت و با اتخاذ تصمیمات مهم و اساسی، گام‌های بلندی در جهت رفاه و سعادت ملت عزیز ایران برخواهد داشت». او همچنین از پیوند دولتش با روحانیت سخن گفت«امروز حوزه و دولت در کنار یکدیگر هستند و من بین حوزه، دولت و نظام فاصله‌ای نمی‌بینم و این‌ها را جدای از یکدیگر نمی‌دانم.»
این سفر اما اولین و آخرین سفر شیرین برای مراجع و علما بود چه آنکه چالش بین دولت و علما خیلی زود به دست رییس دولت رقم خورد، آنجا که محمود احمدی نژاد دستور داد ورود بانوان به ورزشگاه‌ها بلامانع اعلام شود.
اعتراض‌های شدیداللحن مراجع و علما عظام به تصمیم رئیس‌جمهور در نهایت منجر به عقب نشینی دولت از این تصمیم خود شد. این در حالی بود که غلامحسین الهام سخنگوی وقت دولت اعلام کرد لغو تصمیم احمدی‌نژاد نه به درخواست مراجع تقلید که به سفارش برخی دیگر از مقامات ارشد نظام صورت گرفته است. این اظهار نظر، بر حجم نارضایتی و دلخوری مراجع و علما افزود و باعث شد تا احمدی‌نژاد به منظور تلطیف فضا، ترتیب سفری دیگر به قم و دیدار با مراجع تقلید را بدهد. احمدی‌نژاد در اسفند 85 در جریان این سفر با مراجعی همچون مکارم شیرازی، فاضل لنکرانی، بهجت، صافی گلپایگانی و مرحوم آیت‌الله مشکینی، رئیس سابق مجلس خبرگان رهبری دیدار کرد. وی عصر همان روز هم با اعضای شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دیدار کرد و به اعضای این نهاد متنفذ و محافظه‌کار روحانی اطمینان داد که «دغدغه‌های آنها همان دغدغه‌های دولت است»
این سفر را شاید بتوان آخرین سفر رییس دولت نهم به قم به منظور دیدار با مراجع و علما دانست، چه آنکه او در سال های 86 و 87 نیز سفرهایی به قم داشت اما در این سفرها تنها به دیدار آیت الله مصباح یزدی رفت و دیداری با علمای بلندپایه قم نداشت.
دولت دهم و روحانیتی که دیگر پشت احمدی نژاد نبودند
انتخابات ریاست جمهوری دهم که رسید، حامیان روحانی محمود احمدی نژاد دیگر در کنار او نبودند. جامعه روحانیت مبارز سکوت کرد، حمایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز به حد نصاب نرسید و در نهایت آیت محمد یزدی دبیرکل این تشکیلات قدیمی، نامه ای به امضای خود منتشر کرد که از حمایت جامعه مدرسین از احمدی نژاد خبر داده بود.
اما قضیه به همین جا ختم نشد و فصل انتقاد «روحانیون قم» به محمود احمدی نژاد در دولت دهم نیز ادامه و حتی شدت یافت. احمدی نژاد آنگاه که اسفندیار رحیم مشایی را در حالی که هنوز حتی کابینه را انتخاب نکرده بود به سمت معاون اولی خود منصوب کرد، با موجی از انتقاد حامیانش مواجه شد و در نهایت از سوی محمدحسن ابوترابی خبر آمد که رهبر جمهوری اسلامی دستور داده مشایی برکنار شود. اما احمدی نژاد از برکناری یارغار خود امتناع کرد، تا اینکه در نهایت صدا و سیما این دستور را پخش کرد و سایت رسمی مقام معظم رهبری، دست خط ایشان خطاب به احمدی نژاد در خصوص برکناری مشایی را منتشر کرد« جناب آقای دکتر احمدی نژاد- ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، با سلام وتحیت، انتصاب جناب آقای اسفندیار رحیم مشایی به معاونت رییس جمهور بر خلاف مصلحت جنابعالی و دولت و موجب اختلاف و سرخوردگی میان علاقمندان به شماست. لازم است انتصاب مزبور ملغی و کان لم یکن اعلام گردد. سید علی خامنه‌ای»
پنج روز پس از صدور حکم حکومتی رهبری معظم، احمدی نژاد همچنان از پذیرش حکم امتناع کرد و در نهایت مشایی نامه استعفایش را به رییس خود تحویل داد. اما این انتصاب که بعدها به «انتصابی تلخ» معروف گردید و تعلل رییس دولت ولایی در پذیرش حکم حکومتی نقطه سیاهی دیگر در پرونده دولت بود که شدت انتقادات را افزایش داد. این انتقادات در اولین سفر دولت دهم به قم خود را نشان داد آنجا که دیدار تیم دولت با آیت الله صافی گلپایگانی، آیات عظام وحیدی و شبیری صورت نگرفت. آیت الله غروی از اعضای شاخص جامعه مدرسین پس از این سفر پرحاشیه عنوان کرد«برخی مراجع اجازه ملاقات به رییس جمهور را ندادند.تا جایی که من خبر دارم در این خصوص واسطه های قوی نیز وجود داشت که برخی شان از علمای قوی و بلند مرتبه قم بودند. این ها با مراجع تماس گرفتند و برخی هم حضورا تشریف بردند ولی این مراجع گفتند خیر. چرا که نقطه نظراتی را مطرح کردند ولی از سوی دولت عمل نشد.»
همچنین بیست و چهارم خرداد سال 90 بود که بعضی از روحانیون حوزه علمیه قم از پذیرش پولی که مرکز خدمات حوزه‌های علمیه به عنوان هدیه رئیس‌جمهور به آنها، به حساب آنان واریز کرده است خودداری کردند. حجت الاسلام‌الله مراد انصاری نیا در نامه‌ای که به همین مناسبت خطاب به رئیس مرکز خدمات حوزه علمیه قم نوشت«با توجه به هتک حرمت علما و مراجع عالیقدر و سابقین انقلاب و یاران امام(ره) و بیت شریف حضرت امام در دوره آقای احمدی‌نژاد از پذیرش این مبلغ خودداری می‌نمایم. بهترین عیدی ما زمانی است که احترام بزرگان دینی و سابقین انقلاب و یاران امام دستخوش سلیقه‌های جناحی نشود و با مدیریت صحیح و سعه صدر و همدلی شاهد به بار نشستن نهالی باشیم که به دست مبارک امام خمینی غرس شده است.»
خانه نشینی 11 روزه احمدی نژاد، وضعیت معیشتی مردم، رشد تورم، افزایش بیکاری، گرانی های سرسام آور سیاست‌ها و عملکرد اقتصادی نادرست دولت، ناتوانی مردم از تحمل شرایط موجود، برکناری استاندار روحانی قم تنها نمونه‌هایی دیگر از چالش‌های دولت با علما و مراجع در 3 سال و اندی عمر دولت دهم بود که هربار شدیدترین انتقادات از قم را روانه پاستور در تهران می کرد.
احمدی نژاد به دنبال تلطیف روابط تهران - قم!
اما در سال آخر دوره ریاست جمهوری «محمود احمدی نژاد»، دولت دهم تصمیم به بهبود روابط با علما و مراجع گرفته است. رابطه‌ای که در طول سال های گذشته رو به سردی رفته و انتقاداتی را از قم در مقابل پاستور برانگیخته است. احمدی نژاد که در همه این سال‌ها با سکوت و بی توجهی از کنار ارشادات و انتقادات علما و مراجع گذشته بود این روزها به هر طریقی به دنبال بهبود روابط با قم است. آنچنان که چندی پیش میرتاج‌الدینی را به عنوان مسئول امور روحانیت رییس‌جمهوری انتصاب کرد و میرتاج‌الدینی نیز بر ارتباط بیشتر دولت با مراجع تاکید کرد. البته به نظر می‌رسید باید اتفاق خارق‌العاده‌ای به وجود آید تا یخ بین دولت و مراجع آب شود و زلزله اخیر آذربایجان شرقی بهانه خوبی شد تا میر تاج‌الدینی به قم سفر کند و بخواهد گزارشی از وضعیت زلزله زدگان بدهد.
کرم رضا پیررضایی، استاندار جدید قم نیز که روی کار آمدن او موج شدید از انتقادات را متوجه دولت کرده بود، در سخنانی در خطبه‌های نماز جمعه قم با تایید سردی روابط بین دولت و مراجع گفت«مدتها است که رابطه گرم سالهای ابتدایی دولت و مراجع قم سرد شده است. این سردی بیش از هر چیز به حواشی مربوط می شود که در دولت دهم، گریبان دولت و شخص رئیس جمهور را گرفت. گرانی هم از دیگر عواملی بود که صدای مراجع را در آورد و انتقاد ها از دولت را افزایش داد. رئیس جمهور برای تحول بیشتر، من را به قم فرستاد و تذکر داد احترام علما و مراجع تقلید نگه داشته شود و در راستای تکریم مردم و شتاب بیشتر در کارهای عمرانی تلاش کنیم.»
در این میان اما برخی این تلاش‌های محمود احمدی نژاد را همپای تلاش‌های این دولت برای باقی ماندن در ساختار قدرت می‌دانند. چه آنکه احمدی نژاد به خوبی می‌داند که حمایت معنوی علما و مراجع بلندپایه برگ برنده‌ای برای کاندیدایش در انتخابات آتی به حساب خواهد آمد اما در دیگر سو با وجود اقدامات صورت گرفته هنوز چراغ سبزی از سوی مراجع و علمای بلندپایه قم به تلاش های دولت نشان داده نشده است و سردی روابط همچنان پابرجاست، آنچنان که رییس دولت در عاشورای حسینی به قم سفر می کند اما در این سفر هم از دیدار با مراجع محروم می ماند، در بیوت مراجع همچنان به روی احمدی نژاد بسته است!
در جدول زیر بخشی از مهمترین انتقادات مراجع و علمای بلند پایه قم نسبت به برخی اقدامات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی - اجتماعی دولت آمده است؛
