به گزارش صدای دانشجو به نقل از محمد باقر صابری زفرقندی، روانپزشک در گفتگو با تسنیم، در تشریح خشونت علیه زنان از دیدگاه روانپزشکی اظهار داشت: آنچه مسلم است خشونت‌هایی که بر علیه زنان در برخی از کشورها و متاثر از آموزه‌های قومی و قبیله ای اعمال می‌شود به قدری فاجعه آمیز است که نمی‌شود جامعه جهانی در برابر آن بی تفاوت باشد.
وی با اشاره به تاریخ 25 نوامبر مطابق 4 آذر ماه، روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان افزود: این روز فرصتی است تا در زمینه برخی مطالب که می‌تواند در بهبود وضعیت و کاهش خشونت در مورد زنان کمک کننده باشد مطالبی به بحث گذاشته شود.
چرا پرداختن به خشونت در مورد زنان مهم است؟/تاثیر فرهنگ در خشونت‌ها
صابری زفرقندی ادامه داد: متاسفانه بسیاری از اینگونه خشونت‌ها که زنان قربانیان اصلی آن هستند رنگ و بوی فرهنگی به خود گرفته است. بیشتر این اعمال که مغایر آیین و فطرت بشری است به شدت از سوی ادیان الهی و خصوصاً دین مبین اسلام از آن نهی شده است. برخی رسومات و آداب از قبایل و قومیت‌های مختلف و به خصوص در برخی از کشورها که از قلم و گفتار عالم نمایان کج اندیش بیرون می‌آید نتیجه اش به صورت خشونت‌های فیزیکی و روحی و روانی بر علیه زنان نمود پیدا می‌کند. انواعی از خشونت‌ها به قدری شنیع و حزن انگیز است که می‌طلبد تا اجماع جهانی برای امحاء آن بوجود آید.
تعریف خشونت/ در چه جوامعی خشونت هست؟
این روانپزشک تصریح کرد: خشونت هر چند بسته به جوامع و اعتقادات از شدت و حدت متفاوتی بر خوردار است لیکن در زندگی جمعی و خصوصاً با توسعه شهرنشینی تا حدودی اجتناب ناپذیر است. بدیهی است که هر کجا تعارض منافع وجود داشته باشد زیاده خواهی‌های افراد زیاده خواه باعث بوجود آمدن بستر مناسب برای اعمال خشونت می‌شود. در کنار انواع خشونت‌ها خشونت خانگی یا خشونت علیه زنان نیاز به نگاه ویژه و تخصصی دارد. حسب تعریف هرگونه اعمال خشونت که منجر به آسیب فیزیکی، روحی و یا جنسی برای بانوان شود به عنوان خشونت خانگی قلمداد می‌شود.
وضعیت خشونت در مورد زنان در ایران
صابری زفرقندی بیان داشت: در کشور ما نیز اعمال خشونت علیه زنان و خصوصاً در استان‌هایی خاص قابل توجه است. ایجاد جراحت و یا قتل‌ها یی با عنوان قتل‌های ناموسی، خود سوزی‌های زنان که عموماً بر اثر فشارهای طاقت فرسا بر مادران و یا دختران ایجاد می‌شود، اجبار به مصرف و یا فروش مواد مخدر متاثر از فشار همسر و یا تنگناه‌های اقتصادی، تن دادن به ازدواج‌های اجباری از جمله نمونه‌هایی از خشونت علیه زنان است که کمتر به آن پرداخته می‌شود و یا اصولاً در زمره خشونت علیه زنان قرار نمی‌گیرد.
نقش حوزه‌های دینی و فرهنگی در زمینه خشونت علیه زنان
وی اظهار داشت: از جمله کارهای بسیار ارزشمند در این زمینه یعنی تابو شکنی برخی از رسومات خرافی که از علل عمده و زمینه ساز خشونت خانگی است در سخنرانی مقام رهبری در سفر به یکی از استان‌ها صورت پذیرفت. ایشان در جایگاه یک عالم دینی برخی از سنت‌های حاکم در برخی نقاط کشور را شدیداً نفی کردند. متاسفانه بخشی از رفتارهای ناپسند در مورد زنان به تدریج در بخشی از جامعه نهادینه شده است. اصلاح این فرایند نیاز به هو شمندی و ورود مراجع و کارشناسان دینی به این حوزه دارد.
نقش آموزه‌های دینی در پیشگیری از خشونت علیه زنان در ایران
عضو هیات علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان، دانشگاه علوم پزشکی ایران باید اذعان کرد که به دلیل وجود مرجعیت روشن ضمیر و انتقال مفاهیم ناب دینی به آحاد مردم بسیاری از بزه‌های اجتماعی مثل همسر آزاری در ایران کم توسعه و کم شدت شده است. برای فهم این موضوع کافی است که به آمار خشونت علیه زنان از نظر گستردگی و یا شدت به برخی از کشورها نگاهی داشته باشیم.
آیا در کشورهای غربی خشونت علیه زنان نیست؟
صابری زفرقندی زنان در هیچ کشوری حتی کشورهای غربی مصون از خشونت نیستند. انواع خشونت‌ها مثل ضرب و جرح، محبوس کردن، خشونت‌های عاطفی و... در کشورهای غربی کم نیست. خاصه این که نگاه ابزاری به زن در غرب شایع است می‌تواند به عنوان یک خشونت پنهان علیه زنان تلقی شود.
برای ریشه کنی خشونت علیه زنان چه باید کرد؟
وی با اشاره به اینکه برای ریشه کنی خشونت علیه زنان چه باید کرد، گفت: اگر در ایران اسلامی بتوانیم مفاهیم دینی را آنگونه که هست و توسط مراجع دینی تبیین شده است در جامعه توسعه دهیم تحقیقاً نباید شاهد رفتارهای خشونت آمیز در مورد زنان باشیم. به دلیل اینکه رفتارهای خشونت آمیز علل متفاوت و متنوعی دارد لذا ادعای ریشه کنی آن یک آرزوی بزرگ است و دست یافتن به آن دور از ذهن می‌نماید. آنچه مهم است باید در کشور امکاناتی فراهم آید تا قربانیان خشونت بتوانند با مراجعه به آن از تکرار آن جلوگیری کنند.
نقش قانون در کنترل خشونت
صابری زفرقندی ادامه داد: وقتی صحبت از قانون مقابله با خشونت می‌شود باید قوانینی را لحاظ کنند که بسترهای ایجاد خشونت را به حداقل برسانیم. آسان بودن دادخواهی و دسترسی آسان به حمایت‌های قانونی لازم در موارد بروز خشونت از جمله آنها است. متاسفانه گاهی با نام قانون نیز ترویج خشونت می‌شود و آن زمانی است که بیشتر از آنکه قوانین معطوف به پیشگری از وقوع جرم خشونت باشد رویکرد تنبیهی بعد از وقوع خشونت را داشته باشد. بدیهی است اثر اقدامات توام با خشونت به اندازه کافی نمی‌تواند اهداف قانون گذاران در کاهش خشونت را به دنبال داشته باشد.
نقش اعتیاد در بروز خشونت علیه زنان
این عضو هیات علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان، دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان داشت: اعتیاد می‌تواند علت ایجاد خشونت باشد و یا معلول وجود خشونت در خانه. نوعی از خشونت نیز اجبار به مصرف مواد مخدر و یا خرید و فروش آن است. افراد معتاد به دلیل اینکه قدرت تسلط بر رفتار و کردار خویش را از دست می‌دهند افرادی پرخاش جو هستند. بیشترین محیط اعمال خشونت برای یک فرد معتاد نیز منزل و در مورد زن و فرزندان است. قربانیان خشونت اعم از زن و یا فرزندان نیز زمینه مساعدی برای گرایش به اعتیاد خواهند داشت.
نقش نظام سلامت در پیشگیری از خشونت علیه زنان
صابری زفرقندی با بیان اینکه شبکه‌های بهداشتی و درمانی بهترین بستر و گلوگاه برای شناسایی و غربالگری افراد خشونت دیده هستند، افزود: شناسایی و مداخله در مورد خشونت خانگی می‌تواند و باید بخشی از نظام مراقبت در نظام سلامت باشد. برای این کار نیازی به هزینه‌های زیادی نیز نیست، کافی است تا مسئولان امر متوجه موضوع شوند و این مهم را جزئی از وظایف خود قرار دهند. با آموزش‌های لازم به تیم سلامت اعم از بهورز و یا سایر کادر پزشکی در شناسایی قربانیان خشونت سخت نخواهد بود. هماهنگی‌های لازم با نظام قضایی، مراکز مشاوره، سیستم‌های حمایتی مثل کمیته امداد و شهرداری‌ها، مراکز درمانی و مددکاری اجتماعی ابزارهای مهم و تاثیر گذار بعدی در حمایت از قربانیان و پیشگیری از تکرار آن خواهد بود.
تجربه‌های پیشگیری از خشونت علیه زنان در کشور
این عضو هیات علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان، دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره تجربه‌های پیشگیری از خشونت علیه زنان در کشور نیز بیان داشت: البته، انستیتو روان پزشکی تهران از سال‌ها قبل مجری پروژه پیشگیری و درمان خشونت خانگی در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی بوده است. تجربیات ذی قیمتی از اقدامات فوق حاصل شده است. اگر عنایت و حمایت مسئولان امر بیش از پیش باشد امید توسعه کمی و کیفی آن وجود دارد.
نقش شبکه‌های بهداشتی دانشگاه‌ها در پیشگیری از خشونت علیه زنان
صابری زفرقندی در زمینه نقش شبکه‌های بهداشتی دانشگاه‌ها در پیشگیری از خشونت علیه زنان نیز افزود: در تهران خوشبختانه ما شاهد استقرار خانه‌های سلامت در مناطق مختلف شهرداری هستیم. استفاده از این امکانات قدم بسیار بزرگی در دستیابی به اهداف بهداشتی خواهد بود. امکاناتی که شهرداری فراهم کرده است متعلق به مردم است و عدم استفاد از این فرصت می‌تواند باعث به هدر رفتن اموال عمومی شود.
وی تصریح کرد: بنابراین بسیاری از مداخلات بهداشتی، سلامت روانی و سلامت اجتماعی برای ورود در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی می‌تواند از این بستر آماده شده محقق شود. خصوصاً مداخلات اولیه پیشگیری از اعتیاد و شناسایی و مداخلات درمانی در مراحل اولیه اعتیاد، و حال با وجود سرای محله و شبکه به هم پیوسته خانه‌های سلامت این مسئله دست یافتنی است. بنابراین ای کاش هزینه‌هایی که به نام پیشگیری از اعتیاد که قابل توجه نیز بوده است و بدون هدف در بین برخی از دستگاه‌ها توزیع می‌شود و خروجی آن نیز نامشخص است را می‌توانستیم هدفمند و بهینه خرج کنیم.
صابری زفرقندی خاطرنشان کرد: کسانی که از وضعیت فعالیت‌های بهداشتی و اجتماعی مستقر در مناطق شهرداری تهران مطلع هستند تحقیقاً نباید به خود اجازه دهند که هیچ اقدامی را خارج از این نظام انجام دهند. شاید برخی گمان برده اند که امکانات شهرداری تهران متعلق به شهردار است و لذا به دلایل فردی نمی‌خواهند از این بستر مهیا استفاده کنند. بنابراین تمرکز تمام اقدامات پیشگیری، درمان و نظام ارجاع در شهرداری تهران با نظارت عالیه وزارت بهداشت می‌تواند یک تجربه موفق در ارتقاء سلامت شهروندان شود.
انتهای پیام/