به گزارش صدای دانشجو از مرصاد، یکی از شاخص های مهم حرکت به سمت توسعه و پیشرفت، تولید علم و سندهای علمی نمایه شده در مراکز بین المللی پذیرش و انتشار محتواهای علمی و پژوهشی است.

پایگاه اطلاعات علمی مانند اسکوپوس و تامسون رویترز (ISI) و توجه و آنالیز اطلاعات نمایه شده توسط آنها خروجی های جالب توجهی را نشان می دهند که بررسی آنها می تواند در ارزیابی تحقق برخی از مدعاها مفید باشد.

جمهوری اسلامی ایران در سال 1998 به عنوان پنجاه و دومین کشورجهان در تولید علم شناخته می شد در حالی که با یک رشد فزاینده در سال 2012 به رتبه علمی 16 دنیا دست یافته است. جایگاهی که بررسی روند رسیدن به آن در دوره های مختلف مدیریتی با دیدگاه های سیاسی مشخص، سهم هر یک را در تحقق این مهم بیش از پیش نمایان می کند.

ایران در حالی در سال 2013 در صدر کشورهای اسلامی در تولید علم بعد از ترکیه و عربستان سعودی ایستاد که در سال 1998 کشورهایی مانند ترکیه مصر و حتی عربستان بالاتر از ایران قرار داشتند. روندی که در حال حاضر و از سال 2013 به بعد در رویکرد مدیریتی سیاست زده در وزارت علوم در حال معکوس شدن است و با ادامه این روند ترکیه از ایران پیشی خواهد گرفت. (نمودار زیر بر اساس اطلاعات اسکوپوس)

در این میان مقایسه آماری سالهای 1998 تا 2004 (عمده سالهای دولت اصلاحات) با دوره زمانی 2004 تا 2012 (دولت های نهم و دهم) نتایج قابل توجهی را به دست می دهد. نتایجی که بر اساس آن می توان سهم تولید علم در دولت های نهم و دهم را از ابتدای سال 1998 تا 2012 (مجموع سالهای دولت اصلاحات و دولت های نهم و دهم) قریب به 70 درصد کل تولید علم در کشور ارزیابی کرد.

بر اساس اسناد علمی ارائه شده به مرکز اطلاعات علمی ISI از ابتدای سال 98 تا 2012 بیش از 201 هزار و 980 سند علمی در این پایگاه نمایه شده است که بیش از 137 هزار و 693 سند آن در دوره مدیریت آموزشی دولت های نهم و دهم ثبت شده که معادل 70 در صد تولید علم در 16 سال گذشته است. (نمودار زیر بر اساس اطلاعات تامسون رویترز تا سال 2012)

اما بعد از پایان دولت دهم و آغاز مدیریت جدید در وزارت علوم با بروز نا بسامانی ها و سیاست زدگی های به ارث رسیده از دولت اصلاحات مجددا فضای علمی کشور از تولید محتوا و دانش نوین به جنجال های سیاسی کشیده شد که نتیجه آن عقبگرد و کندی تولید علم در کشور بوده است. مندی تولید علم در ایران به شکلی است که همانطور که در نمودار شماره یک نشان داده شد، ترکیه در حال سبقت مجدد از ایران است و عربستان نیزخیز بلندی برای عبور از تولیدات علمی کشورمان برداشته است.

موضوعی که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر خود با اساتید دانشگاه و مدرسین مراکز آموزش عالی بر آن تأکید کردند و سیاسی کاری های بیهوده مانند ماجرای بورسیه های تحصیلی را دلیل اصلی این توقف حرکت علمی دانستند در حالی که میشد به جای جنجال اگر تخلفی همروی داده است از مراجع قانونی پیگیری شود.