هنگامی که رزمندگان اسلام در زمستان سال 65 پشت دیوارهای بصره رسیدند قطعنامه 598 مطرح و در سال 1366 به تصویب سازمان ملل متحد گردید.ایران در محتوای قطعنامه نکات مثبت و منفی آن را مورد تأمل قرار داد بنابراین در اولین موضع‌گیری نه آن

را رد کرد، نه پذیرفت

در 27 تیرماه سال 1367 پذیرش قطعنامه 598 از طرف امام راحل اعلام گردید. عراق پذیرش قطعنامه را به منزله ضعف ایران تلقی کرد و با همدستی منافقین بار دیگر اقدام به تجاوزگری نمود. مرصاد عملیاتی بود که در پاسخ به تجاوزگری منافقین در عملیات فروغ جاویدان آنان طراحی شده و فروغ دشمن به افول انجامید  .رزمندگان اسلام به تعرضات عراق و منافقین در اوائل مرداد 67 پاسخ محکمی دادند و آنها را به کام مرگ فرو بردند.

عراق دریافت که در تحلیل دچار خطا شده است. صدام در 17 مرداد 67 به ناگزیر آتش‌بس را پذیرفت و اعلام آمادگی کرد که وارد مذاکره شود.شورای امنیت سازمان ملل متحد در 18 مرداد 67 قطعنامه 619 را تصویب کرد و به موجب آن گروه ناظران نظامی ایران و عراق و سازمان ملل (یونیماک) که حدود 400 نفر از 25 ملیت مختلف تشکیل شده بود در مرزهای دو کشور ایران و عراق مستقر شدند.

پی‌گیری‌ها و مذاکرات فیمابین دو کشور دنبال می‌شد تا اینکه در 26 رمضان 1410 برابر اوائل اردیبهشت 69 صدام رئیس جمهور وقت عراق طی نامه‌ای خطاب به رهبر معظم انقلاب اسلامی و هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت خواستار مذاکرات در راستای صلح شده و پیشنهاد کرد که روز عید مبارک فطر ملاقات مستقیم در یک کشور ثالث مثل عربستان انجام گیرد. هاشمی رفسنجانی در پاسخ نوشت «ما مصممیم که در راه صلح همانند دوران دفاع، اعتماد مردم را به همراه داشته باشیم» و پیشنهاد داد قبل از تماس رؤسای دو کشور نماینده‌ای از سوی طرفین در کشوری ثالث وارد مذاکره‌ شوند و درباره آنچه باید انجام گیرد گفت‌وگو کرده تا زمینه تصمیم‌نهایی را فراهم سازد

باب مکاتبات باز شد و ادامه یافت تا اینکه در تاریخ 69.5.17 ایران طی نامه‌ای بر معاهده 1975 تأکید کرد.

عراق در پاسخ طی نامه‌ای در 23 مرداد 69 آنرا پذیرفت و نوشت:

«مبادله‌ فوری و همه جانبه اسرای جنگ به هر تعدادی که در عراق و ایران به سر می‌برند و این را از طریق مرزهای زمینی و از راه خانقین - قصرشیرین و راههای دیگری که مورد توافق قرار می‌گیرد صورت خواهد گرفت و ما آغازگر این اقدام خواهیم بود و از روز جمعه 1990.8.17 [برابر 26 مرداد 1369] به آن مبادرت خواهیم کرد.»

در 26مردادماه اولین گروه اسرای جنگی که در واقع آزادگان در اسارت ما بودند آزاد شده و به آغوش ملت بازگشتند. تمامی مردم ایران این پیروزی را جشن گرفته و شور و هیجانی در خانواده‌ها و محله‌ها ایجاد شده بود.

در تاریخ 27 مرداد 69 رئیس جمهور ایران خطاب به صدام نوشت:

«اعلام پذیرش مجدد معاهده 1975 از سوی شما تبدیل آتش‌بس موجود به صلح دائم و پایدار را هموار ساخت»

در این ایام آزادگان به آغوش خانواده‌ها باز گشته و ملت ایران با استقبال گرم آنان را تا در منزلشان همراهی کرده و به یکدیگر تبریک می‌گفتند.

در عین حال آزادگان از دو موضوع، غم‌زده بودند یکی رحلت امام راحل (ره) و دیگری شهادت و مفقود بودن برخی یاران خود به خصوص برخی از آزادگانی که به شهادت رسیده بودند. آنان در اولین دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی در شعاری پرمفهوم و احساسی ضمن اعلام بیعت با ایشان از غیبت پیر سفر کرده زبان به شکوه گشوده و فریاد برآوردند که: «ای سید حسینی کو رهبرم خمینی». این سخن اشک را بر چشمان همگان جاری می‌ساخت، آنان همچنین شعار «ای اهل حرم میر و علمدار نیامد، سقای حسین سرور سالار نیامد علمدار نیامد.» را در این دیدار سر دادند.