مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و کشورهای 5+1 در وین در حالی به پایان رسید که اخبار حاکی از پیشرفت‌های قابل ملاحظه در بحث‌ها پیرامون گام نهایی مذاکرات است.همزمان با این مذاکرات آژانس انرژی اتمی نیز در گزارشی برهمکاری کامل ایران با این نهاد بین‌المللی صحه گذاشته است.همزمانی این رویدادها نشانه‌ای قاطع بر مثبت بودن مذاکرات جاری است که طرفین انتظار دارند طی مدتی حداکثر یکساله به حل نهایی پرونده هسته‌ای ایران منجر شود.

اما در این میان علاوه بر تفسیرهای یکسویه از توافق ژنو؛ آنچه باعث ایجاد نگرانی‌هایی جدی درخصوص روند آتی مذاکرات شده است؛ طرح مجموعه‌ای از بحث‌های زیاده‌خواهانه از سوی آمریکایی هاست که تردیدها درخصوص هدف نهایی آن کشور از مناقشه هسته‌ای را افزایش داده است.نقطه شروع این مباحث سخنان وندی شرمن در یکی از جلسات استماع کنگره بود که وی در پاسخ به نماینده ای؛ عنوان کرد که ایران در گام نهایی مذاکرات باید به سوالات درخصوص برنامه موشکی خود پاسخ دهد.مدتی بعد این موضع‌گیری از سوی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا نیز مورد تاکید قرار گرفت.برنارت میهن ادعا کرد که بندهایی از توافق ژنو؛ ایران را متعهد به پاسخگویی درخصوص موشک‌های خود می‌کند.ادامه این روند طرح موضوعات زیاده‌خواهانه در ذیل مباحث حقوق بشری دنبال شد.

در این چارچوب وندی شرمن در مصاحبه‌ای با یکی از رسانه‌های فارسی زبان عنوان کرده است که حقوق بشر یکی از نگرانی‌های اصلی آمریکاست و این کشور«در موقع مناسب» این موضوعات را مطرح خواهد کرد. موضوع وابسته به این مباحث فراتر از بحث‌های هسته ای؛بحث حمایت ایران از گروه‌های مقاومت در منطقه است که آمریکایی‌ها آن را تحت عنوان «حمایت از تروریسم»دسته‌بندی می‌کنند. عده‌ای معتقدند که طرح چنین موضوعاتی از سوی آمریکایی‌ها از اهمیت چندانی برخوردار نیست و این بحث‌ها از کارکرد واقعی چندانی در مسیر واقعی مذاکرات برخوردارنیست.این گروه چنین مباحثی را حداکثر با هدف تحت فشار قرار دادن ایران در موضوع اصلی یعنی بحث هسته‌ای می‌دانند.

روهی دیگر معتقدند که طرح چنین مباحثی نه یک اقدام غیرقابل انتظار ومتعجب کننده بلکه امری کاملا قابل انتظار بوده است که پیش‌تر نیز در مواجهه آمریکا با کشورهای متعارض با آن کشور تجربه شده است.این گروه از تحلیلگران برای مستند کردن تحلیل خود؛ تجربه تحریم‌های اعمال شده بر حکومت عراق بعد از ماجرای جنگ دوم خلیج‌فارس را یادآوری می‌کنند.هدف اولیه تحریم‌ها؛ مجبورکردن دولت عراق برای پاسخگویی و رفع تردیدها درخصوص سلاح‌های شیمیایی و میکروبی آن کشور عنوان شده بود.اما بعد از چند سال بازرسی؛ناگهان مادلین آلبرایت وزیر خارجه وقت آمریکا عنوان کرد که تحریم‌ها و محدودیت‌ها علیه دولت عراق حتی در صورت رفع تردیدها درخصوص برنامه‌های آن دولت نیز رفع نخواهد شد.به عبارت دیگر تحریم‌ها به یکباره تغییر موضوع داده و به موضوعاتی خارج از هدف اولیه آنها گره زده شدند.

در همین زمینه رهبر معظم انقلاب از سال‌ها قبل با یادآوری تجربه مذاکرات عراق و لیبی با کشورهای غربی؛ عنوان کرده‌اند که موضوع هسته‌ای برای آمریکایی‌ها تنها بهانه‌ای است برای دنبال کردن یک دشمنی دیرینه که برآمده از تعارض‌های هویتی بین دو طرف است.مذاکرات یکسال آینده آزمونی دوباره بر آن خواهد بود که آیا غرب واقعا نگران پرونده هسته‌ای ایران است یا آنکه این موضوع را ذیل راهبرد کلان مقابله با ایران دنبال می‌کند.اما درسی که می‌توان از تجربه کشورهایی چون عراق آموخت آن است که مذاکره‌کنندگان ما باید با هوشیاری فراوان درخصوص راهبرد زیاده‌خواهانه طرف مقابل وارد مذاکرات آتی شوند.گرچه رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه چندین بار در واکنش به اظهارنظرهای طرف آمریکایی بر این موضوع تاکید کرده‌اند که ایران طرح موضوعات نامربوط در مذاکرات را نخواهد پذیرفت؛ ولی بهتر است که در مقطعی که دستور کار مذاکرات آتی در حال ترسیم و قالب‌بندی است؛ این نکته در مذاکرات مورد تاکید قرار گرفته و مستند گردد که طرح موضوعات خارج از بحث هسته‌ای از سوی طرفین؛ به منزله اقدامی غیرسازنده تلقی خواهد شد که حل چالش هسته‌ای را دچار مشکل می‌کند. مستند شدن این بحث که دارای حامیانی موثر در کشورهای 5+1 نیز هست؛ می‌تواند مانعی جدی در مقابل زیاده‌خواهی طرف آمریکایی در مراحل بعدی مذاکرات باشد و شانس موفقیت در مذاکرات را افزایش دهد.