طالبان, دولت مرکزی , مجاهدین ( روسای  قبایل یا احزاب ) سه ضلع درگیری ها و تحولات فعلی افغانستان هستند و هیچ یک از این سه گروه حاضر به اتحاد با دیگری نیست.

طالبان که بیش از 85% از مناطقه را تصرف کرده و به راحتی میتواند کابل و هرات هم تحت تصرف خودش در بیاورد بدنبال اتحاد با روسای قبایل است تا بتواند حکومتی  مشروع برای خود ایجاد کند.

مجاهدین( روسای قبایل و احزاب) که قبل از 1996 و طالبان حکومت در اختیار داشتند, توسط طالبان کنار گذاشته شدند؛ اما بعد از اشغال افغانستان توسط آمریکا در 2001 و ایجاد  دموکراسی و دولت-ملت سازی در افغانستان توسط آمریکا,مجاهدین در دولت اول کرزی در کابینه استفاده شدند اما بعد از موفقیت آمریکا در پروژه دولت سازی در افغانستان, کرزی در دولت دوم خود دیگر از این افراد استفاده نکرد و آنها تبدیل به مخالفین دولت شدند.

طالبان برای مشروعیت بخشی و همراهی مردم با خود نیاز به اتحاد و همسویی مجاهدین با خود دارد و از طرفی مجاهدین توان رسیدن به قدرت بصورت مستقل ندارند,چراکه نه نیروی جنگی دارند و نه سلاح,واما از آنطرف طالبان با نیروی منسجم نظامی و بدون کمبود سلاحی بصورت غیر رسمی افغانستان را تحت تسلط خود در آورده است.

چندین سوال اساسی پیش می آید که به بررسی آنها میپردازم.

اولین سوال این است که تکلیف شیعیان افغانستان چه میشود؟

طالبان برای بدست گیری حکومت قطعا نیاز به جلب حمایت همسایگان خود دارد. شیعیان افغانستان خطوط قرمز ج.ا.ا هستند و فلذا طالبان بدنبال از دست دادن و دشمن هراسی با ایران نخواهد رفت . از طرفی طالبان اعلام کرده که اگر شیعیان مسلح نشوند و به نوعی سپر انسانی دولت اشرف غنی نشوند, میتوانند آزادانه حکومت خود را داشته باشند.

عاقبت آمریکا در افغانستان چه میشود ؟

یکی از مفتضحانه ترین شکستهای  آمریکا را میشود در اوضاع فعلی افغانستان مشاهده کرد. آمریکا برای چه اهدافی در 2001 به خاک افغانستان تجاوز کرد؟ آیا امروز به اهداف خود رسیده است و از این کشور خارج میشود؟ یا از ترس جان سربازان خود بدنبال فرار از این کشور است. از خطوط قرمز طالبان دخالت خارجی ها در کشور افغانستان است و با فشار و کشتار مداوم سربازان آمریکایی, هیچ کجای افغانستان محل امنی برای آمریکایی ها نبود فلذا آمریکایی ها شکست را قبول کردند و تمام نیروهای خود را (جز به تعدادی محدود برای تامین امینت سفارت و سفرای خود) خارج خواهد کرد.

ترکیه چه نقشی در افغانستان دارد؟

ترکیه با همکاری آمریکا و اروپا بدنبال جایگزینی نقش آمریکا در افغانستان شد و برای همین ترکیه از سه گروه درگیر برای رسیدن به راه حل جامع و پایان بحران  به عنوان میانجی از آنان دعوت کرد؛ اما بعد از آنکه طالبان متوجه نیت ترکیه شد دعوت را رد کرد و اعلام کرد که حضور نظامیهای ترکیه در افغانستان ممنوع و عاقبتی به مشابه آمریکا در انتظار ترکیه خواهد بود.فلذا ج.ا.ا برای پیشبرد صلح در افغانستان ابتکار عمل را در دست گرفت اما موضع موهوم و نابخردانه دستگاه دیپلماسی و وزارت امور خارجه باعث شده است به نتایج تاثیر گذار در افغانستان دست پیدا نکنیم.

امیرمحمد کشاورزیان، کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه