به گزارش صدای دانشجو به نقل از تسنیم، ژان تیرول فرانسوی امروز از سوی آکادمی نوبل به عنوان برنده نوبل اقتصاد 2014 معرفی شد.

از سال 2008 به این طرف بیش از یک نفر به عنوان برنده نوبل اقتصاد معرفی شده بود اما امسال برخلاف رویه 5 ساله تنها یک نفر برنده نوبل اقتصاد معرفی شده است.

تیرول در سال 1953 در ترویز فرانسه متولد شد و در سال 1981 دکترای خود را از انستیتوی فن آوری ماساچوست دریافت کرد. وی هم اکنون مدیریت موسسه صنایع اقتصادی فرانسه را برعهده دارد. وی همچنین عضو شورای تحقیقات استراتژیک فرانسه، عضو کمیته اجرایی موسسه مطالعات پیشرفته تولوز و عضو مدرسه اقتصاد تولوز است.

تیرول به دلیل کار بر روی موضوع نظم بخشیدن به فعالیت بازارهایی برنده نوبل اقتصاد 2014 شده است که در اختیار چند شرکت معدود قرار دارند.

پایگاه اینترنتی آکادمی نوبل درباره وی نوشت: تیرول یکی از تاثیرگذارترین اقتصاددانان دوران ماست. وی تحقیقات تئوریک مهمی در برخی حوزه ها انجام داده است، اما مهمترین تحقیق وی در مورد چگونگی فهم و نظم بخشیدن به صنایعی است که چند شرکت قدرتمند معدود در آن حوزه فعالیت دارند.

بسیاری از صنایع تحت انحصار چند شرکت بزرگ یا یک شرکت انحصاری قرار دارند. چنین بازارهایی که از مقررات تنظیم کننده محکمی برخوردار نیستند، اغلب از نظر اجتماعی تاثیرات نامطلوبی را ایجاد می کنند. از جمله اینکه قیمت های ارائه شده از سوی این شرکت ها مبتنی بر هزینه های تولید نیست. یا اغلب این شرکت ها شرکت های غیرمولدی هستند که از طریق مسدود کردن مسیر ورود شرکت های جدید و مولدتر  به حیات خود ادامه می دهند.

دانشمندان از اواسط دهه 1980 و پس از آن ژان تیرول روحی تازه در پیکر تحقیقات مربوط به این نوع عملکردهای نامطلوب در بازار دمیده اند. تحلیل وی از شرکت هایی با توجه به قدرتشان در بازار تئوری ای یکپارچه را ارائه می کند که در پی پاسخ گفتن به این سوالات است: دولت چگونه باید با شرکت های ادغام شده یا کارتل ها رفتار کند و چگونه باید انحصار آنها در بازار را تعدیل نماید؟

قبل از تیرول، محققان و سیاستگذاران به دنبال اصولی کلی برای تمامی صنایع بودند. آنها از قواعد سیاستگذاری ساده ای نظیر تعیین سقف افزایش قیمت برای شرکت های انحصارگرا و ممنوعیت همکاری بین شرکت های رقیب حمایت می کردند، در حالی که همکاری بین شرکت هایی با جایگاه های متفاوت از نظر زنجیره ارزش را مجاز می دانستند.

تیرول به لحاظ تئوریک نشان داد که چنین قواعدی ممکن است در شرایطی مشخص به خوبی موثر واقع شوند، اما در برخی شرایط دیگر بیش از آنکه سودمند باشند، ضرر به همراه داشته باشند. محدود کردن سقف افزایش قیمت ها می تواند انگیزه هایی قوی به شرکت های انحصارگرا برای کاهش قیمت ها بدهد که البته یک قانون خوب برای جامعه است، اما ممکن است اجازه سودهای کلان را نیز بدهد ( یک امر بد برای جامعه).

همکاری در زمینه تعیین قیمت در درون بازار معمولا امری مضر است، اما همکاری در زمینه ایجاد کنسرسیومی بین شرکت ها در ارتباط با ثبت اختراع در یک فن آوری خاص می تواند برای همه مفید فایده باشد. ادغام یک شرکت با شرکت تامین کننده مواد مورد نیازش می تواند موجب تشویق نوآوری شود، اما در عین حال امکان دارد رقابت را از بین ببرد.

بنابراین بهترین روش نظم بخشی یا خط مشی ایجاد رقابت باید در هر صنعتی با توجه به شرایط خاص آن صنعت با احتیاط و جزم اندیشی انتخاب شود. ژان تیرول، در مجموعه ای از مقالات و کتاب هایش یک چارچوب کلی برای طراحی چنین خط مشی هایی را ارائه کرده و آنها را در تعدادی از صنایع از ارتباطات گرفته تا بانکداری اعمال نموده است. 

دولت ها می توانند با بهره گیری از این دیدگاه های جدید، شرکت های قدرتمند را هر چه بهتر به سمت تبدیل  شدن به بنگاه هایی مولدتر تشویق کنند و در برخی موارد آنها را از آسیب زدن به رقبا و مشتریان باز دارند.