به گزارش صدای دانشجو به نقل از خبرنامه دانشجویان ایران؛ یکی از مباحث مطرح شده در این زمینه، کمبود اعضای هیئت علمی دانشگاه ها برای آموزش این تعداد از دانشجویان موجود در دانشگاه های کشور بوده است و لزوم جذب افراد جدید برای تصدی هیات علمی دانشگاه ها کاملاً محسوس است. اگرچه این مسئله در اسناد بالادستی کشور مانند برنامه پنجم توسعه، پیش بینی شده بود، ولی به نظر می رسد روند اجرای آن با مشکلاتی مواجه شده است.

در همین راستا؛ علی‌اکبر متکان، معاون اداری و مالی وزیر علوم دولت دهم در آذر ماه سال 91، در گفتگو با رسانه ها گفت: در سال جاری مجوز جذب ۱۲ هزار عضو هیئت علمی جدید در دانشگاه‌های کشور تا پایان برنامه پنجم توسعه اخذ شده است.

در دولت یازدهم نیز رضا فرجی دانا، وزیر علوم وقت در شهریورماه سال 93 در همین زمینه با ارائه آماری دقیق، از لزوم جذب اعضای هیئت علمی جدید در دانشگاه های کشور سخن گفت. وی اظهار داشت: در پایان سال تحصیلی 92-91 تعداد اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های تابعه وزارت علوم 20 هزار نفر بود که 83 درصد آنها استادیار به بالا بودند و با در نظر گرفتن رشد کمی پذیرش دانشجو در سال‌های اخیر، نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه‌ها 1 به 33 است و این در حالی است که در حکم برنامه پنجم این نسبت باید 1به 18 باشد.

وی سپس با اشاره به وضعیت دانشگاه آزاد ادامه داد: در حال حاضر نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی نیز 1 به 53 است که تنها 33 درصد آنها استادیار به بالا هستند و برای رسیدن به نسبت 1 به 40 قانون برنامه باید 10 هزار عضو هیأت علمی دیگر در دانشگاه آزاد اسلامی جذب شود. بیش از 12 هزار عضو هیأت علمی نیز در دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند؛ همچنین 68 هزار عضو هیأت علمی در دانشگاه‌های کشور عهده دار امر پژوهش، آموزش و کارآفرینی هستند که برای رسیدن به وضعیت کیفی مناسب و اقتصاد دانش بنیان باید آنها را به بیش از 100 هزار نفر عضو هیأت علمی افزایش داد، چرا که یکی از شاخص‌های تحقق اقتصاد دانش بنیان، نسبت استاد به دانشجو است.

پس از اعلام فراخوان نهمین دوره جذب اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها از طرف وزارت علوم، محمد رضوان طلب رئیس مرکز جذب اعضای هیأت علمی وزارت علوم دولت یازدهم در 19 شهریور، در گفتگویی با رسانه ها اعلام کرد: پیش بینی ما این است که شاید سه تا چهار برابر اعلام نیاز دانشگاه‌ها متقاضی داشته باشیم که متقاضیان هم دو سه دانشگاه را اولویت گذاری می‌کنند، مهم اینکه از نظر ردیف‌های استخدامی محدودیت جدی داریم که فکر نمی‌کنم بتوانیم بیش از یک هزار و 500 نفر از سهمیه تقاضا شده را فعال کنیم، یعنی کمتر از 20 درصد اعلام نیاز، ظرفیت پذیرش است!

چند روز بعد، محمدحسین امید؛ معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در هفتم مهرماه طی مصاحبه ای با رسانه ها با بیان اینکه از 12000 عضو هیات علمی که بایستی تا پایان برنامه پنجم جذب شوند، هفت و هزار و 500 نفر جذب شده اند، گفت: باقی مانده این افراد باید تا پایان سال 94 جذب شوند.

اما گویا تاکید معاون اداری مالی وزارت علوم بر تاریخ پایان سال 94، حکایت از مشکلاتی برای جذب هیئت علمی در سال 93 داشت. این مشکل همان چیزی بود که او دو ماه قبل در مصاحبه ای با خبرگزاری مهر گفته بود: امسال نمی توان از معاونت راهبردی ریاست جمهوری ردیف استخدامی برای اعضای هیأت علمی دانشگاهها دریافت کرد. وی علت این امر را مشکلات مالی بیان کرد و افزود: در قانون بودجه سال جاری، ردیف استخدامی اعضای هیأت علمی گنجانده نشده است. وی ادامه می دهد: اگر تخصیص دانشگاهها در زمینه استخدام اعضای هیأت علمی به طور کامل پرداخت شود امکان اینکه در نیمه دوم سال دانشگاهها بتوانند بخشی از اعضای هیأت علمی را جذب کنند، وجود دارد.

امید درباره آن دسته از اعضای هیأت علمی که در فراخوان شرکت کرده و پذیرفته شده اند نیز گفت: در صورت تخصیص بودجه شاید در نیمه دوم سال تعدادی از این استادان جذب شوند. در غیر اینصورت سال آینده پذیرفته می شوند.

اما مشکل جذب هیئت علمی به وزارت علوم محدود نمی شد. سیدعلی حسینی رئیس مرکز امور هیئت علمی وزارت بهداشت نیز در دومین همایش منطقه ای هیئت های اجرایی جذب دانشگاه های شمالغرب کشور در آبان ماه سال جاری، همین مشکل را با بیانی دیگر مطرح کرد. او از مشکلات دانشگاه های علوم پزشکی در جذب هیئت علمی خبر داد و گفت: در دانشگاه های علوم پزشکی کشور با کمبود مجوز و هیئت علمی همراه هستیم و نبود ردیف اختصاصی بودجه جذب از مشکلات و دغدغه اصلی در این حوزه است و در بودجه سال 93 نیز بدین منظور پیش بینی ردیف اعتباری نشده است.

با همه مشکلات ذکرشده، به نظر می رسد تعیین تکلیف متقاضیان عضویت در هیات علمی دانشگاه های دولتی باز هم با اما و اگرهایی مواجه خواهد بود. زیرا با وجود اینکه مسئولین دو وزارتخانه بهداشت و علوم از لزوم تخصیص ردیف بودجه اختصاصی برای این امر در سال 94 خبر داده بودند، به نظر می رسد در بودجه سال 94 نیز خبری از تخصیص این ردیف بودجه اختصاصی نیست.

این در حالی است که در حال حاضر تعداد زیادی از اساتید فعال در دانشگاه ها وجود دارند که به صورت حق التدریسی به فعالیت می پردازند و برخی بیش از چند ترم با این روند مشغول به کار بوده اند.

جالب آنکه دکتر حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد در تاریخ یکم اسفندماه جاری از ارائه برنامه بودجه دانشگاه خبر داد و افزود: در برنامه بودجه دانشگاه که 6 اسفند به هیات امنای مرکزی تقدیم می‌شود، برای جذب هیات علمی ردیف جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است!

وی افزوده است: در حال حاضر نسبت اساتید در دانشگاه آزاد اسلامی به دانشجو 1 به 50 است که این رقم باید به 1 به 32 تبدیل شود که برای این هدف باید 20 هزار استاد تمام وقت استخدام کنیم.

با این حساب، دانشگاه های اصلی و باکیفیت کشور که در زیرمجموعه وزارت علوم و بهداشت قرار می گیرند، از دانشگاه آزاد در این مسیر عقب خواهند ماند.

وزارت علوم اما در 11 بهمن ماه سال جاری فراخوان جدید جذب هیئت علمی را بر روی سایت خود قرار داد. در حالی که منابع مورد نیاز برای این امر در بودجه سال آینده کشور در نظر گرفته نشده است. به نظر می رسد لزوم استخدام هیئت علمی و به استاندارد رساندن نسبت استاد به دانشجو، به عنوان یک برنامه زیربنایی در نیل به اقتصاد دانش بنیان در نظر بودجه نویسان دولت آنگونه که باید از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار نیست. قطع پژوهانه دانشجویان دکتری از سوی دولت یازدهم را نیز می توان سیاستی از همین دست به حساب آورد.

در پایان اینکه؛ امید است تصمیم گیران ارشد دولت با درک اهمیت آموزش عالی کشور در تحقق اقتصاد دانش بنیان و مقاومتی، هرچه سریعتر نسبت به رفع مشکلات موجود در مسیر جذب هیت علمی دانشگاه های زیرمجموعه وزارت علوم و بهداشت اقدام نمایند.