1. روز توحيد وخداشناسى

در روز نوروز استفاده از هوای آزاد و شکوفه های درختان و تماشای مناظر و آثار قدرت و یگانگی خداوند در دل طبیعت بسیار نیکو و پسنیده است. سعدی ایام نوروز را در حال و هوای بهار تووصیف می کند و در برداشتی توحیدی ااز آن می گوید:

خیزوغنیمت شمار جنبش باد ربیع                 ناله  موزون مرغ بوی خوش لاله زار

برگ درختان سبز  در نظر هوشیار                 هر ورقش دفتری است  معرفت کردگار

بنابراین، اگر کسی با چشم دل به مناظر دل انگیز بهاری بنگرد عطر توحید در همه جا به مشامش می رسد.

2- روز طاعت و رحمت.

عید نوروز را می توان روز رحمت حق بر عالمیان دانست، زیرا خداوند با لطف بی کران خود بهار طبیعت را آغاز نمود و رحمت بی منتهایش را دوباره بر نقاط جهان می گستراند و چه شایسته است که بندگان او نیز بر طاقت و عبودیتشان بیفزایند.

رشیدالدین میبدی در کشف الاسرار- در تفسیر ادبی و عرفانی خود- می گوید« سمی العید عیدا لأنّ الا تعالی، يعود بالرحمه الی العبد، و العبد یعود باالطاعه الی الرب. یقول اللّه عزوجل « و ان عدتم عدنا»

عید که ااز کلمه بازگشت می باشد ، برای آن است که خداوند رحمت خود را متوجه بنده اش می نماید و انسان هم با فرمانبرداری خوود به پروردگارش رو می کند. خداوند می فرماید: « اگر شما بازگشتید، ما هم بازمی گردیم» [1]

1. روز شکرگذاری.

عید نوروز می تواند روز شکرگذاری نیز محسوب شود
، چرا؟ به دلیل اینکه یکسال تمام با استفاده از مواهب بی کران حضرت حق، توفیق بندگی یافته و موفقیت هایی را کسب کرده ایم و اکنون که عید نوروز رسیده است به شکرانه آن جشن گرفته و در مراکز عبادی و اماکن مقدس دست به دعا برداشته و از عمق جان زمزمه می کنیم که : « یا مقلّب القلوب والأبصار یا مدبّر اللیل و النّهار یا محوّل الحول و الأحوال حوّل حالنا الی احسن الحال[2]» ای بر گرداننده دلها و دیده ها؛ ای مدبر شب و روز؛ ای گرداننده حل و احوال؛ حال ما را به نیکوترین حال تبدیل بگردان.

1. روز پاکی و شادي.

نوروز عید بیداری، پاکی، خلوص، صفا و صمیمیت است. در نوروز همان گونه که ظاهر خانه و لباس را پاک و تمیز ميکنیم، باید خانه دل را نیز از آلودگی  های روحی و اخلاقی مانند کینه، عداوت، زشتی و گناه پاک کنیم.

دل جایگاه عشق تو باشد نه غیر تو       این خانه خداست به شیطان نمی دهم

و این زینت ظاهری و معنوی باید همچنان در تمام ایام تکرار شود. همچنان که امام عارفان حضرت علی{علیه السلام} در سخنی درباره نوروز می فرماید:« نیروزنا کلّ یوم» هر روز برای ما نوروز است.

امام علي[ علیه السلام] در یک سخن کلی، معیار شادی به ویژه در اعیاد را پاکی، صفا و دوری از گناه بیان فرموده است.« کلَّ یوم لا یعصی الله فیه فهو عید[3]» هر روز که در آن روز معصیت خدا نشود و گناهی انجام  نگیرد، آن روز عید است.»

1. روز آغاز نعمت آفرینش .

سید بن طاووس، از اندیشمندان ناموراسلامی، در مورد روز نوروز می نویسد: « نوروز چون روز آغاز آفرینش است، مناسب است روز عید و شادی باشد و از این رو وارد است که بهترین عطر به کار رود، و پاک ترین جامه پوشیده شود، و شکرگزاری گردد. با غسل آماده دعا شوند،و آن را با روزه و نماز مقرر به کمال رسانند، که آغاز نعمت کبري است و آن بر آمدن از نیستی به هستی است و سپس گرایش بیشتر به ثواب جاوید خدا، همچنان که فرمان داریم به بزرگداشت روز مبعث و غدیر که آغاز منصب نبوت و امامت اند[4]»

1. روز وحدت و تجدید حیات اجتماعی.

در این روز، به دلیل دید و بازدید هایی که انجام می شود، مردم خود را به یکدیگر نزدیک احساس می کنند، و دلها، انس بیشتری می یابد؛ به این جهت می توان نوروز را روز اتحاد و همبستگی اجتماعی قلمداد کرد.

در قرآن کریم، وقتی یاران حضرت عیسی{ علیه السلام }سفره ای آسمانی را به عنوان آیه و نشانه الهی آرزو کردند، حضرت عیسی {علیه السلام }از خداوند در خواست کرد منتی بر آنها نهاده و روزی آسمانی  به آنان عنایت کند تا آن روز را عید است ،قرار دهند و همواره سالروز آن را پاس دارند. خداوند متعال در این مورد می فرماید:« قال عیسی بن مریم اللهم ربنا انزل علینا مائدهً من السماء تکون لنا عیداً لأولنا و آخرنا و آیهً منک و ارزقنا و انت خیر الرازقین[5]» عیسی بن مریم عرض کرد: خداوندا ! پروردگارا! از آسمان مائده ای برما بفرست تا برای اول و آخر ما، عیدی باشد و نشانه ای از تو ،و به ما روزی ده که تو بهترین روزی دهندگانی»

علامه طباطبایی در تفسیر واژه عید در ذیل این آیه می فرماید:« خصوصیت عید این است که زمینه ووحدت کلمه و تجدید حیات اجتماعی و نشاط و سرزندگانی می آفریند و هر بار که فرا می رسد، عظمت دین را تجدید می کند.[6]

1. عید ولایت.

از دیدگاه فرهنگ اسلامی، روز نوروز، عید ولایت است. و امام صادق (ع) در مورد نوروز، ویژگیهایی را بیان کرده و در فرازی از آن می فرماید: نوروز همان روزی است که پيامبراكرم{صلي الله عليه وآله} برای امیرالمؤمنين (عليه السلام) در غدیر خم بیعت گرفت و اقرار به ولایت او کردند. و خوشا برآنکه بدان ثابت بماند. و وای برآنکه پیمانش را بشکند و روزی است که رسول خدا

{صلي الله عليه وآله) حضرت امير{عليه السلام }رابه وادی جن فرستاد تا از آنها پیمان ستاند و روزی است که به اهل نهروان پیروز شدندو ذوالثدیه را کشت»بر اساس فرمایش امام (عليه السلام) عید نوروز ، روز ولایت، روز بیعت اجنه، روز پیروزی بر دشمن و مقارن با بناهای مقدسی است که بزرگداشت آن با معنویت عجین وهمراه شده است.

1. روز ظهور عدالت و نشاط اهل ایمان.

بر اساس برخی روایت عید نورووز روز قیام حضرت مهدی {علیه السلام }و روز ظهور دولت حق و عدالت گستر مهدوی{ علیه السلام} و در وواقع بهار عارفان و شیفتگان اهل ایمان خواهد بود. امام صادق(عليه السلام.) روز نوروز را روز ظهور دولت حق مهدوی می داند و آن روز را روز انتظار فرج می نامد و می فرماید:« یوم النیروز هو الیوم الذی یظهر فیه قائمنا اهل البیت و ولاه لامر و یظفره الله تعالی بالدجال فیصلبه علی کناسه الکوفه و مامن یوم نیروز الا و نحن نتوقع فیه الفرج لانه من ایامنا حفظته الفرس و ضیعتموه[7]« نوروز روزی است که قائم ما خاندان و کارگزاران( خداوند در زمین) ظهور کند و خدایش او را به دجال پیروز گرداند و او دجال را به کناسه کوفه به دار زند. هیچ نوروزی نیاید جز آنکه ما در آن توقع فرج داریم زیرا آن از روزهای ما است. که ایرانیان حرمتش را نگه داشتند و شما آن را ضایع کردید.همچنان که روز ولادت مهدی موعود (عليه السلام) حقیقتا روز عید همه انسان های پاک و آزاده عالم است فقط کسانی در این روز ممکن است احساس شادی و خرسندی نکنند که اهل ظلم و طغیان و ستمگری در عالم باشند وگرنه کدام انسان آزاده ای است که از گسترش عدالت ،از برافراشته شدن پرچم دادگری و رفع ظلم در سرتاسر جهان خرسند نشود و آن را آررز و نکند و عید نگیرد. و دعای افتتاح را زمزمه نکند که « اللهم انا نرغب الیک فی دولته کریمه تعز بها  السلام  و اَهله  و تذل   بها  نفاق واَهله »5خدایا،  ما ازتو امید و اشتیاق داریم که دولت با کرامت آن امام {علیه السلام }را به ظهور آوری و اسلام و اهلش را به آن عزت بخشی و نفاق را ذلیل و خوارگردانی و ما را در آن دولت حقه ،اهل دعوت به طاعت و از پیشوایان راه هدایت قراردهی و به واسطه آن بزرگوار به ما کرامت دنیا و آخرت عطا فرمایی!»

1. نوروز یادآور روز رستاخیز.

از منظر آیات وحیانی قرآن، فصل بهار که روز احیاءدوباره طبیعت است. و موجودات هستی جان تازه ای می گیرند خيلی شباهت به روز قیامت و زنده شدن انسان ها دارد. خداوند می فرماید: «یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی و یحی الارض بعد موتها و  کذلک تخرجون»[8] او چنان خدای قدرتمندی است که زنده را از مرده بیرون آورد و مرده را از زنده و زمین را از مردنش زنده می سازد و شما را نیز این چنین از گورها بیرون آورده می شوید» و در سوره زخرف هم باز به این حقیقت و برهان آشکار روز معاد اشاره کرده« آن کسی که از آسمان آبی فرستاد به مقدار معین پس به وسیله آن سرزمین مرده را حیات بخشیدیم. همین گونه در روز قیامت از قبرها شما را خارج می سازند.»[9]

واقعا اگر انسان به ندای فطرت گوش فرا دهد در ایام نوروز و فصل بهار ،از هرسو می شنوند که به واسطه ریزش باران، پروردگارا به زمین و به هسته هایی که درون زمین پنهان اند حیات تازه می بخشد و هر یک زندگی مجدد را آغاز می نمایند. حال خداوند قادر نیست در قیامت بدنهای هر یک از افراد بشر را که در اعماق زمین در اقطار جهان پراکنده اند مجدداً زنده کند؟