به گزارش صدای دانشجو شفافیت سریع‌ترین، کم‌هزینه‌ترین، ساده‌ترین و در نتیجه کارآمدترین راه‌حل برای توانمندسازی حاکمیت، افزایش مشارکت عموم مردم در حل مسائل، افزایش سرمایه اجتماعی، کاهش سریع و کارآمد هزینه‌ها میباشد و امروزه به یک امر مقبول در امور حاکیمتی و عمومی پذیرفته شده است.

شفافیت کلیدواژه ای است که از ارائه عمومی اطلاعات به مردم سخن میگوید و البته در این بین از اسرار دولتی و اطلاعات خصوصی فاکتور می گیرد. شفافیت حوزه های مختلفی را بر میگیرد و از نهاد حکومتی مثل دولت و مجلس تا شرکت های دارویی و تولید غذا و حتی دانشگاه را شامل می شود.

پایگاه خبری-تحلیلی صدای دانشجو از از اوایل آبان ماه95 پیگیر شفافیت بودجه فرهنگی دانشگاه بوعلی سینا در سایت اطلاع رسانی معاونت فرهنگی اجتماعی این دانشگاه بود که مسئولین معاونت و جالب تر اینکه خود معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا به دلایل مختلفی با این شفافیت مخالفت کرد و صدای دانشجو قصد دارد در این گزارش به بررسی این سوال بپردازد که آیا حق دانشجویان است که از میزان و نحوه هزینه کردهای بودجه فرهنگی دانشگاه خود مطلع شوند؟

آنچه را که در ادامه آمده است بررسی الزام شفافیت از سه حوزه نگاه میباشد.

توصیه های رهبر انقلاب اسلامی به مسئولین برای شفافیت

در حکومت اسلامی، ولایت فقیه،  راهنما و هدایت کننده‌ی جامعه به سمت کمال می‌باشد. به همین دلیل، بیانات رهبری، مرجع مهمی برای تشخیص وظایف جامعه و افراد می باشد

در کلام رهبر انقلاب اسلامی، بیاناتی پیرامون شفافیت وجود دارد که بازخوانی آن در این شرایط حائز اهمیت است. رهبری در خطبه های عید سعید فطر در سال 88 تاکید میکند که  "شفافیت معنایش این است که مسئول در جمهوری اسلامی عملکرد خودش را به طور واضح در اختیار مردم قرار بدهد؛ این معنای شفافیت است، باید هم بکنند."

اگر شفافیت ایجاد شود، عملکرد مسئولین در دید عموم مردم قرار خواهد گرفت. بنابراین، مردم از مسئولان در مورد عملکرد آن‌ها سوال می‌کنند و این سوال کردن، مسئولان را وادار به پاسخگویی می‌کند و وقتی مسئولان مجبور به پاسخگویی باشند، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا بهترین تصمیم‌ها را بگیرند و بهترین کارها را انجام دهند.

در جایی دیگر رهبر انقلاب اسلامی شفافیت را شاخص مهمی در ارزیابی تلقی میکند که "شفاف‌سازی، دشمنِ دشمن است؛ مانع دشمن است. غبارآلودگی، کمک دشمن است. این، خودش شد یک شاخص. این یک شاخص است: کی به شفاف‌سازی کمک میکند و کی به غبارآلودگی کمک میکند. همه این را در نظر بگیرند، این را معیار قرار بدهند"

حق دسترسی آزاد به اطلاعات

برای تحقق آرمان‌های شفاف‌سازی، راه‌های عملی مختلفی اندیشیده شده است که یکی از آنها تضمین حق دسترسی به اطلاعات برای شهروندان است و معمولا فرض بر این است که منظور از دسترسی به اطلاعات به مراتب فراتر از انتشار روزمره اسناد و مدارک است.

در ایران قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مشتمل بر 23ماده و هفت تبصره وجود دارد که بر این امر تاکید دارد.

ماده2 این قانون تاکید دارد هر ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد مگر آنکه قانون منع کرده باشد که در مواد13 تا 17 همین قانون تنها اسرار دولتی، اطلاعات شخصی و حریم خصوصی و اطلاعات تجاری استثنا قرار گرفته است.

در ماده1 همین قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، آنچه را که اطلاعات عمومی تعریف شده است این است که به اطلاعاتی اطلاق شده است که اطلاعات غیرشخصی نظیر ضوابط و آیین‌نامه‌ها، آمار و ارقام ملی و رسمی، اسناد و مکاتبات اداری باشد که با یک بررسی کوتاه متوجه خواهیم شد اطلاعات بودجه فرهنگی دانشگاه ها مصداق هیچ کدام از اسرار دولتی، حریم خصوصی و اطلاعات تجاری نخواهد بود و در اطلاعات عمومی قرار میگیرد.

شفافیت ردیف بودجه ها در دانشگاه های خارجی

هر چند در داخل در برابر شفافیت در بودجه های دانشگاه مقاومت میشود اما این ماجرا در کشورهای خارجه به گونه ی دیگری است. برای نمونه در دانشگاه ایالتی آیوا آمریکا هر ساله یک جزوه مفصل منتشر شده و در آن ریز هزینه ها و درآمدهای خود را ذکر میکند.  

آنچه را که در تصویر آمده است نمونه ای از شفافیت مالی و انتشار عمومی جزئیات بودجه مالی دانشگاه ایالتی آیوا میباشد که هر ساله در وب سایت رسمی این دانشگاه منتشر میشود.

پایگاه خبری-تحلیلی صدای دانشجو در آینده همچنان پیگیر شفافیت در دانشگاه های همدان خواهد بود و این امری اثبات شده است که محرمانه بودن تصمیمات باعث می‌‌شود حلقه تصمیم‌گیری بسیار کوچک شود. با انجام اشتباهات بیشتر، مقامات برای حفظ خود هر چه بیشتر در لاک دفاعی فرو می‌روند و از این رو به محرمانه‌تر کردن تصمیمات دست می‌زنند. بدین‌سان این حلقه را کوچک‌تر می‌کنند که نتیجه آن، تنزل هر چه بیشتر کیفیت تصمیم‌گیری خواهد بود.

منابع و ارجاعات:

http://transparency4iran.ir/post/337

http://alef.ir/vdcjitet8uqetmz.fsfu.html?333652

http://press.farhang.gov.ir/fa/ghanoon

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8070

http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8629

http://telegram.me/tp4hamedan/26

گزارشی از امیرعباس امیدیان

پایان/