به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صدای دانشجو،به نقل از صبح الوند همزمان با پخش سریال تاریخی معمای شاه از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بر آن شدیم تا با خسرو معتضد تاریخ‌دان قهار کشورمان در خصوص این سریال تاریخی گفتگویی صمیمی داشته باشیم.

در خصوص سریال معمای شاه و اینکه چقدر به مستندات و واقعیات نزدیکی دارد بفرمایید؟

خسرو معتضد: بنده در مجموع با این فیلم  موافق هستم و کارگردان این سریال  محمدرضا ورزی تا آنجایی که توانسته وقایع  را به‌درستی به تصویر کشیده است و بسیار زحمت‌کشیده است.  

با توجه به آنکه در آخرهای سریال هستیم واقعاً باید گفت مخصوصاً در چند قسمت گذشته بسیار به مستندات نزدیک است  و شما می‌بینید که اشخاصی همچون فرح و هویدا بسیار شباهت به چهره خود دارند و من در این سریال بیشتر در مسائل فیزیکی همچون لباس، ماشین‌ها و سخنرانی‌های تاریخی دخالت داشته‌ام.

بنده دیشب نگاه می‌کردم خیلی راضی بودم در مجموع تاریخ ایران است فکر نکنید دیگران فیلم می‌سازند همه عالی و بدن نقص می‌سازند همین فیلم ارگو 90 درصد غلط بود و نباید توقع داشت در کشور ما با مشکلاتی که ازنظر لوکیشین، مکان فیلم‌برداری و  مسائل بودجه‌ای است بهترین اثر داشته باشیم.

ببینید کارگردان معمای شاه اگر می‌رفت فیلم‌های خانگی و اپارتمانی می‌ساخت مثلاً مردی که عاشق یک زن دیگر می‌شود خیلی کارش راحت بود  و من اصلاً وقت خود را برای این سریال‌ها نمی‌گذارم.

صبح الوند: در خصوص ایرادات و نقض‌هایی که برخی بر این سریال وارد می‌کنند بفرمایید؟

خسرو معتضد: ببینید شوخی نیست 90 قسمت دارد تاریخ ایران را می‌گوید خوب یک عده هم ایرادهایی می‌گیرند و ایرادها بیخود است من چون تحصیلات عالیه در خصوص تاریخ دارم و تاریخ‌دان هستم و  نه تنها کارم تاریخ است  بلکه در گذشته سناریونویس و روزنامه‌نگار بودم و هستم و یک آرشیو بزرگ از  مطبوعات و تصاویر ایران و بالای بیست هزار جلد کتاب و  مجلات قدیمی دارم این ایرادها بیخود است و از رو نداشتن سواد تاریخی است  و  برخی  هم با  تلویزیون مشکل دارند.

بنده نمی‌گویم مردم  بی‌سواد هستند اطلاعات تاریخی ندارند کسی که می‌خواهد از این سریال نقد بکند باید حداقل صد تا کتاب تاریخ در مورد پهلوی خوانده باشد درباره دوران پهلوی خوب نخواندند اطلاعات ندارند.

صبح الوند: به نظر شما ضعف مردم ایران در مسائل تاریخی در چه است؟

خسرو معتضد: به نظر بنده مردم کتاب‌های صحیح را تشخیص نمی‌دهند و الان خیلی از کتاب‌ها دروغ است، خاطرات ملکه مادر دروغ است آن زن 92 ساله کجا خاطرات نوشته یا خاطرات مادر فرح دروغِ این کتاب‌ها ساختگی است خود فرح تو صدای آمریکا گفت مادر من سواد نداشته کی برداشته است و برایش کتاب درست کرده است در این کشور منابع در دسترس مردم نیست و تحقیقات تاریخی کامل نیست.

صبح الوند: نظرتان راجع به اینکه برخی سعی در تطهیر چهره شاه دارند بفرمایید؟

خسرو معتضد: به نظر بنده حافظه تاریخی مردم ایران بسیار ضعیف است در سال 1357 شاید یک‌میلیون نفر در ایران پیدا نمی‌کردی که طرفدار شاه باشد و  همه می‌گفتند تا زمانی که کاخ و کوخ این شاه خراب نشود این مملکت آباد نمی‌شود ، برای اینکه به شاه بی‌اعتماد بودند به خاطر اینکه انقلاب سفید به نتیجه نرسیده بود بعد از پانزده سال دهقان‌ها فقیرتر شده بودند و هیچ‌کدام از آن نتایج انقلاب را مردم نمی‌دیدند، حالا چون فراموش کرده‌اند یک عده در خارج هستند و در فضای مجازی و تو ماهواره‌ها از بعضی از گذشتگان حقوق می‌گیرند، دارند آنجا را بهشت نشان می‌دهند.

جالب است بدانید دیروز در فضای مجازی نوشته بودند  پالایشگاه آبادان را محمدرضا شاه ساخته‌شده اصلاً آن زمان  محمدرضا شاه در حیات نبود و انگلیس‌ها ساخته بودند چه ربطی به آن دارد.

بنابراین شخصیت‌سازی در ایران هست در مورد افراد غلو می‌کنند باور کنید یک‌زمانی در سال 57 اسم شاه را می‌آوردی به تو چپ‌چپ نگاه می‌کردند و خیلی‌هایشان الآن رفته‌اند امریکا برهنه هم شدند .

صبح الوند: برخی میگویند در آن زمان اصلاحات صورت گرفته است نظرتان را بفرمایید؟

خسرو معتضد: ببینید برخی می‌گویند در آن زمان اقدامات اصلاحی انجام شده است  خوب معلوم باید بشود شما 50 سال پیش می‌رفتی دبی یک تعدادی شتر بود یک سری زن پابرهنه دنبال شترها می‌دویدند یک سری عرب بیچاره فقیر گرسنه بودند الآن برو ببین چه خبر شده است.

بنابراین وقتی پول نفت، صنعت و تجارت باشد وقتی درآمد باشد دبی می‌شود بهشت که الآن همه ایرانی‌ها می‌خواهند بروند آنجا زندگی کنند و هیچ خبری هم نیست نه تاریخ و  نه آثار باستانی دارد یک تعدادی فروشگاه و پارک دارد و حتی  آمده گفته بادگیرهای ایران که قدمتی طولانی دارند را من ساخته‌ام.

به نظر بنده هر زمامداری باید کشور خودش را آباد بکند و کشور  منوط به یک نفر نیست ، من یک کتاب که می‌نویسم ببین چند نفر دست‌به‌دست می‌چرخد تا  یک کتاب به دست شما برسد اینکه کسی گفت تمام کارهای مملکت را یک نفر کرده خوب نیست و غلط است.

زمان ناصرالدین‌شاه تعداد دکترهای ایران ده نفر بوده و کم‌کم رفتند اروپا قبل از رضاشاه می‌رفتند و سپس اروپا درس طب می‌خواندند و  بعد دانشگاه تهران را تأسیس کردند چون می‌دیدند برخی که می‌روند کمونیست می‌شوند.

صبح الوند: نظر شما راجع به اینکه برخی می‌گویند آن زمان ارزانی بوده است بفرمایید؟

خسرو معتضد: باید بدانید نه تنها درایران بلکه در همه جای دنیا ارزانی بوده است  من در سال 1355 انگلیس رفته بودم آپارتمان قیمت کردم گفتند 450 هزار تومان الآن تو انگلستان یک آپارتمان با پول ایران ده میلیارد هم نمی‌توانید بخرید درهمه دنیا نرخ پایین بود یک‌زمانی در آمریکا با یک دلار یک شام عالی می‌خوردی الان در آمریکا بیست دلار کمتر نمی‌توانی چیزی بخوری.

بببینید آن موقع ارزانی بود بله زمان ناصرالدین‌شاه گوسفند دو تومان بود و یک فرانسوی شرق‌شناس آن زمان به ایران سفر کرده و گفته  من امدم ایران دو تومان دادم یک گوسفند خریدم دادم قاطر چی ها کباب کردند خوردند.

شما می‌بینید الآن گرانی است  همه جای دنیا همین است لندن، پاریس، استانبول و.. است.

صبح الوند: به نظر شما در این سریال اغراق صورت گرفته است؟

خسرو معتضد: باید بدانید بیشتر قسمت‌های سریال معمای شاه مستند است ، شما همین کتاب علم را  بخوانید در 6 جلد است نوشته امروز برای  امروز برای شاه  یک دختر سوئدی قشنگ آوردیم و این دختر از سوئد آمد اینجا چاقاله بادام خورد دلش درد گرفت این‌ها واقعیت است.

اما باید گفت  در تعداد معدودی از قسمت‌های سریال معمای شاه اغراق‌شده است مثلاً یک قسمت‌هایش را من  موافق نیستم  و اغراق‌شده است  اینکه همه خائن و نوکر انگلیس بودند و یکجایی  که شاه می‌گوید من به اسراییل تعهد داده‌ام شاه اصلا اسراییل را داخل آدم نمی‌دانست  و اسراییل یک کشور نیم‌وجبی کوچک بود و برای اینکه اسراییل نفت ایران را می‌خرید با آن  گرم می‌گرفت.

درجایی هست که اشرف می‌گوید در جلسه‌ای بین همه مقامات کشوری می‌گوید من می‌خواهم قاچاق تریاک بکنم به کارگردان محترم زنگ زدم و گفتم مگر بابک زنجانی هم می‌خواست دزدی کند از مسئولان اجازه گرفت و گفت من می‌خواهم دزدی کنم  کمکم کنید درصورتی‌که این  کار  را محرمانه و تلفنی انجام دادند.

بنده  بر روی 90 درصد لباس‌ها نظر داده‌ام و همگی درست است و در نمایش وقایع 30 تیر، 28 مرداد همه مشورت کردند حال اواخر سریال  هست فیلم‌برداری تمام‌شده دارند مونتاژ می‌کنند و واقعاً  خیلی زحمت کشیدند.

شما  به آن  قسمتی که در آن شاه با خبرنگار اوریانو فلاچی مصاحبه می‌کند که  برگرفته از کتاب شاه 61 سال انتشارات ثالث بنده می‌باشد ، توجه کنید چقدر بسیار خوب چهره شاه  و عصبانیت شاه نمایش داده شده است.

این‌ها تاریخ است شما از تاریخ چه می‌خواهید هر کی از من سئوال می‌کند می‌گویم شما چند تا کتاب تاریخ خواندید مردم  نمی‌خوانند مردم حوصله ندارند.

صبح الوند: نمونه‌هایی دیگر از انتقادهایی که بر این سریال واردشده است بفرمایید؟

خسرو معتضد: ببینید خیلی‌ها انتقاد می‌کنند که چرا قسمت‌های اول رضاشاه تریاک می‌کشد  آن موقع اشکالی نداشته و دولت از آن درآمد داشته است.

یا برخی گفته‌اند چرا محله گدایان را نشان داده‌اید ، در آن زمان محلات روسپی هم بوده است اما دیگر کارگردان به دلیل یک سری معذورات نشان نداده است  ببینید آنجا یک فاضلاب بود مثل یک دست‌شویی که تو هر خانه باید باشد دستشویی در خانه نباشد کثافت خانه را برمی‌دارد.

صبح الوند: پس به نظر شما یک سری مسائل اخلاقی مانع از به تصویر کشیدن صحیح وقایع تاریخی در تلویزیون شده است؟

خسرو معتضد::لازم است بدانید واقعاً کارگردان در بعضی مواقع همچون حجاب خانم‌ها نتوانسته بود آن چیزی که هست نشان دهد به‌عنوان‌مثال پروین قادری معشوقه شاه موهایش طلایی بوده ولی به علت کلاه موهایش را تیره کرده‌اند و  از سال 1318 به بعد کسی کلاه نمی‌گذاشت.

جالب است بدانید اینکه شما می‌بینید سریال ترکیه‌ای برای جذب مخاطب زن‌های قدیم خود را  برهنه نشان می‌دهند کاملاً اشتباه است  درصورتی‌که این‌طور نبوده یک زن شاهزاده ترکیه‌ای به‌قدری پوشش داشته که اصلاً صورتش دیده نمی‌شده است اما باید در این فیلم  باید رعایت عفت و اخلاق عمومی می‌شد و کارگردان باید از همه این‌ها صرف‌نظر کند.

صبح الوند:نظرتان راجع به اثرگذاری سریال تاریخی بر مردم چیست؟

خسرو معتضد: در خصوص اثرگذاری این سریال باید گفت مردم با تلویزیون یک مقدار مشکل دارند تلویزیون هم مشکل بی‌پولی دارد من خودم دیگر کمتر برنامه تلویزیون ندارم شما ساعت 12:30 هر روز رادیو جوان را گوش دهید  این  برنامه یک ربع  است و الآن  دارم جنگ‌های خسروپرویز را از زمان قبل از ماد هشت هزار سال پیش می‌گویم و حالا بعد از دو سال رسیدم به سال 604 تا 628 میلادی قبل از اسلام چرا سلسله ساسانی از بین رفت الآن راننده تاکسی از من سؤال می‌کند تمام این پادگان‌ها گوش می‌دهند و خانم‌های خانه‌دار بسیار طرفداران هستند.

جالب است بدانید یکی از نکات قابل‌توجه ایران این بوده  که آن‌قدر طلا در ایران  زیاد بوده تمام خانم‌ها در دستشان دستبند طلا بوده گدا می‌آمده در خانه به‌جای پول یک‌دانه النگو می‌داده ببین چقدر طلا در ایران استخراج می‌شد میلیون‌ها سکه طلا توی گنجینه شاهنشاهی بوده این‌ها این‌قدر جالبه آدم لذت می‌برد تاریخ این است تاریخ این‌قدر شیرین است که  آدم از آن دل نمی‌کند.

الآن اتاق من بیایید وحشت می‌کنید اینقدراینجا قفسه کتاب هست که عکس‌هایی که من می گذارم انگار تو کتابخانه ملی یا لندن نشستم این‌ها عشق من است من با این کتاب‌ها زندگی می‌کنم.

صبح الوند: مشورت در مسائل تاریخی را چقدر مؤثر می‌دانید؟

خسرو معتضد: لازم است بدانید کسی که می‌خواهد تاریخ بنویسد باید مشورت کند من خودم علاوه بر کتاب‌ها،نوارها و اسناد و مدارک من تازه سندم بررسی می‌کنم.

من همانند یک  دکتر طب هستم یک بیمار که پیش دکتر می‌رود برای تشخیص بیماری تجویز آزمایش می‌کند و سپس پی به بیماری می‌برد.

 ببینید تاریخ‌دان خوب باید این شکلی باشد یعنی شما وقتی می‌خواهید تاریخ را بخوانی باید تمام نکات را بدانی من یکجایی نشسته بودم یکی از وزرای دولت قدیم گفت شما طوری صحبت می‌کنید انگار دیشب آنجا بودید گفتم دیشب آنجا بودم برای اینکه تمام سفر نامش جلوی من است تمام وقایع‌نویسی‌هایش جلوی من است من وقتی می‌نویسم همه این‌ها جلوی من است بنابراین فکر می‌کنم دردربارشاه عباس یا ناصرالدین‌شاه بودم.

در برنامه‌های تاریخی بیشتر باید مشورت کنند من خودم یک موقعی در یک موضوعی می‌مانم از استادهای  پیرمردم کمک می‌گیرم به‌عنوان‌مثال یک کلمه بود به معنای بابلیچ  در زمان عثمانی بود حتی اساتیدم هم نمی‌دانستند که به‌طور اتفاقی در کتاب دیدم که به معنای توپ است.

شما در تاریخ باید مثل دریا شنا کنی باور کنید من می‌روم تو یک مهمانی هیچ‌کس من را نمی‌شناسد ولی بعد از یک ساعت همه رفیق من می‌شوند شروع می‌کنند به صحبت چون هیچ ایدئولوژی‌ای در تاریخ به کار نمی‌برم، تعصب تاریخی ندارم در مورد شاه هم که صحبت می‌کنم در کنار کارهای بد کارهای  خوبش را هم میگویم و معتقد نیستم که از شاه یک هیولا بسازیم.

صبح الوند: نظر کلی شما راجع به شخصیت محمدرضا شاه چیست؟  

خسرو معتضد: ببینید شاه یک کارهای خوبی هم داشته و زمان‌هایش هم فرق می‌کند مثل یک دختر جوان که  در طول زمان عوض می‌شود  مثلاً با آدم‌های بد بچرخد بعد عوض می‌شود یک زن 16 ساله در سن 60 سالگی یک کلاه‌بردار می‌شود.

بنابراین شاه دوران‌های مختلف دارد مثلاً اوایل که  از سوئیس آمده دلش می‌خواسته خدمتی کند به همین دلیل من به همه توصیه می‌کنم هرکسی باید یک مدت اروپا را ببیند همش هم بدی‌های اروپا را نبیند الان در کشور امریکا خیلی از سیاستمدارانشان به کلیسا می‌روند همش فساد نیست.

لازم است بدانید من چندین بار درجاهای مختلف گفته‌اند یک عده‌ای می‌گویند همه خائن و دزد بودند ، خیر این‌طور نیست که هر ایرانی نوکر هر خارجی باشد درسته خارجی‌ها سیطره داشتند مخصوصاً بعد از جنگ جهانی اول ولی ایرانی‌ها این‌طور نبودند که نوکرو مزدور باشند.

صبح الوند: نقش کشور استعمارگر انگلیس را در تاریخ ایران چطور می‌بینید؟

خسرو معتضد:  لازم است بدانید کشور استعمارگر انگلیس خیلی از ما دزدیدند 326 میلیون تن نفت از ایران 50 سال بردند پولی که به ما دادند 105 میلیون بود درحالی‌که مالیات که می‌گرفتند در یک سال 50 میلیون لیره بود و چه قدر خودشان برمی‌داشتند یک‌دفعه در این سالهای آخر 151 میلیون از ایران پول نفت سود عاید بردند و به 16ما  میلیون می‌دادند.

همین بود که ایرانی‌ها مریض ،کچل و انواع  بیماری‌های انواع بیماری کرم معده داشتند برای اینکه بهداشت نمی‌رسید پول‌ها به لندن می‌رفت.

ببینید رضاشاه خواست با انگلیس دربیفتد  بیرونش کردند شاه می‌ترسید از این‌ها وحشت داشت شوروی از این بدتر و می‌خواست ایران را کمونیستی بکند که در این فیلم اشاره‌ای به آن نشده است و در این فیلم خیلی از عوامل همچون نقش حزب توده در  برافکندن مصدق به‌خوبی به نمایش درامده است .

حرف آخر...

کارگردان معمای شاه، محمدرضا ورزی  بسیار زحمت‌کشیده است  و حرف من را  در انتخاب نوع لباس‌ها، ماشین‌ها گوش و همه موارد را رعایت کرده اما دیگر گفته‌ام  اسمم را قید نکنند چون یک سری حمله‌ها می‌کردند و برخی ایرادها را فکر می‌کردند که کار بنده است  من فقط مشاور فیزیکی یعنی مشاور لباس تاریخ، بیانیه، سخنرانی‌ها ، حوادث مهم و .. بودم.

انتهای پیام/چ