سؤال: آیا ایران در مذاکرات ژنو 2 با خط قرمز رفت یا این‏که به گروه 1+5 اجازه داد درباره همه موارد در پرونده هسته‏اى ایران وارد مذاکره شود؟

پاسخ: ایران در این مذاکرات با چهار خط قرمز وارد شد که عبارتند از:
1- تعلیق غنى‏سازى از خطوط قرمز ایران است.
2- تعطیلى فردو از خطوط قرمز است.
3- ایران اجازه ورود به بحث تغییر کاربرى راکتور آب سنگین اراک به آب سبک را نمى‏دهد.
4- انتقال مواد غنى‏شده ایران به خارج کشور از دیگر خطوط قرمز جمهورى اسلامى ایران است.
سؤال: گفته مى‏شود ایران در این مذاکرات با یک شعار وارد شد، آیا این درست است؟
پاسخ: بله، ما با شعار «پایان یک بحران غیرضرورى، آغازى بر افق‏هاى جدید» وارد مذاکرات شدیم.

سؤال: محور خواسته‏هاى غرب در مذاکرات ژنو2 چه بود؟

پاسخ: محور خواسته‏هاى گروه‏1+5 در ژنو از تیم مذاکره‏کننده ایرانى بر چهار محور:
1- سرعت (کاهش سرعت غنى‏سازى و نصب سانتریفیوژها در فردو و نطنز)؛
2- شفافیت (پذیرش پروتکل الحاقى)؛
3- انباشت (پذیرش سقف انباشت براى 10 هزار کیلو اورانیوم غنى‏شده 5 درصد و تبدیل مابقى به میله‏هاى سوخت) و
4- دامنه (کاهش غنى‏سازى از 20 درصد به 5 درصد) متمرکز بوده است.
سؤال: طبق ان.پى.تى آیا غرب مى‏تواند براى غنى‏سازى ما شرط بگذارد؟
پاسخ: مطابق معاهده ان.پى.تى حق غنى‏سازى به هیچ قیدى مشروط نشده است. وقتى گفته مى‏شود کشورى مانند ایران طبق ان.پى.تى حق غنى‏سازى دارد معناى آن این است که مى‏تواند اورانیوم را تحت نظر آژانس و براى مصارف صلح‏آمیز تا هر درجه‏اى که بخواهد، در هر مکانى، با هر تعداد ماشین سانتریفیوژ (یا به روش‏هایى غیر از روش سانتریفیوژ) غنى‏سازى کرده و هر مقدار از مواد هسته‏اى را که لازم دانست، ذخیره کند.
وقتى آمریکایى‏ها مى‏گویند مى‏خواهیم درباره دامنه، سرعت، شفافیت و ذخایر غنى‏سازى ایران صحبت کنیم، در واقع مى‏خواهند حق غنى‏سازى را که در ان.پى.تى به هیچ شرطى مقید نشده، به انواعى از شروط مشروط کرده و در نهایت چیزى روى دست ملت ایران بگذارند که هیچ کارکرد استراتژیکى ندارد.
همین حالا هم با وجود همه خوش‏بینى که هر دو طرف تلاش کرده‏اند به فضا تزریق کنند، مى‏بینیم که نه تنها هیچ‏یک از مقام‏هاى آمریکایى حاضر نیست حتى از کلمه غنى‏سازى استفاده کند بلکه هم باراک اوباما، هم سوزان رایس و هم وندى شرمن به‏صراحت و بدون هیچ ابهامى گفته‏اند که وقتى مى‏گویند «ایران حق استفاده صلح‏آمیز از انرژى هسته‏اى را دارد» منظورشان غنى‏سازى نیست و در واقع به این حق بدون غنى‏سازى اذعان مى‏کنند.
سؤال: آیا مذاکرات در آینده نزدیک به نتیجه خواهد رسید؟
پاسخ: مقام‏هاى آمریکایى بى‏پرده گفته‏اند که اختلاف‏هاى بسیار زیاد و عمیقى با طرف ایرانى دارند که کار روى آن‏ها زمانى طولانى نیاز خواهد داشت. تیم مذاکره‏کننده ما هم معتقد است در صورت توافق طرفین در مذاکرات آتى، حداقل یک سال زمان براى آغاز برداشتن تحریم‏ها نیاز است. ثانیاً گروه 1+5 اضافه کرده است که تا زمان پایان مذاکرات، حصول توافق نهایى، اجراى توافق از سوى ایران و آزموده‏شدن میزان پایبندى ایران به آنچه توافق شده، فشار اقتصادى بر ایران حفظ خواهد شد. ثالثاً بخش‏هاى اصلى تحریم‏ها تا وقتى‏که ایران تمامى نگرانى‏هاى مربوط به برنامه هسته‏اى خود را رفع نکند، دست‏نخورده باقى خواهد ماند و تحریم‏هایى که طول فرآیند تعلیق مى‏شود به نسبت آنچه که باقى مى‏ماند ناچیز است.
از سوى دیگر هرگونه ساده‏اندیشى درباره لغو تحریم‏ها یا در این‏باره که مى‏توان امور اقتصاد و معیشت مردم را لنگ تعدیل تحریم‏ها نگه داشت، مضر و گمراه‏کننده است. پیش از عزیمت تیم ایرانى به ژنو هم کسانى هشدار دادند که اولاً وضع کشور به آن بدى نیست که برخى مى‏گویند و ثانیاً حتى اگر در مواردى چنین باشد، سر دست گرفتن و در بوق و کرنا کردن آن به تضعیف موقعیت تیم مذاکره‏کننده خواهد انجامید نه تقویت آن.
مذاکرات ژنو تجربه روشنى بود که نشان داد وقتى آمریکا پى به نقطه ضعف شما ببرد، فشار بیشترى بر آن نقطه تولید خواهد کرد نه این‏که صرفاً به‏خاطر تغییر لحن یا لبخند طرف ایرانى، مزیت‏هاى راهبردى خود در مذاکرات را نادیده بگیرد. تحریم البته نه عامل تغییر محاسبات ایران است، نه یک هزینه غیرضرورى است، نه غیر قابل رفع است و نه اگر رفع شود به یک‏باره مشکلات کشور را دود مى‏کند و به هوا مى‏فرستد. مسأله این‏ها نیست. مسأله این است که کسى نباید توقع داشته باشد ارائه یک تصویر نیازمند و گرفتار از کشور به دشمنان کینه‏توز آن باعث گشوده‏شدن مسیر مذاکرات و انگیزه پیداکردن طرف مقابل براى رفع تحریم‏ها شود.