نسخه مناسب چاپ
ظریف همچنین اعلام کرد که ایران امیدوار به برگزاری یک انتخابات دموکراتیک در سوریه است. وی هشدار داده که فرقه‌گرایی فزاینده در سوریه مرز نمی‌شناسد و عواقب آن در "خیابان‌ها اروپا و آمریکا" نیز مشاهده خواهد شد.
در ادامه متن کامل مصاحبه وزیر خارجه کشورمان را ارائه می‌کنیم:
تایم: بزرگترین تفاوت‌ها میان ایران و شش قدرت بزرگ جهانی در دستیابی به یک توافقنامه دائمی چیست؟ بزرگترین مسائل و موانع؟
وزیر امور خارجه: تعدادی مسأله وجود دارند. یکی از این مسائل برداشتن تحریم‌ها است – هم تحریم‌ها شورای امنیت سازمان ملل و هم تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه خارج از سازمان ملل – و مسأله دوم برخورداری ایران از برنامه غنی‌سازی است.
اینها دو عنصر توافقنامه نهایی هستند که باید در آن گنجانده شوند. درباره اینکه چگونه توافقنامه نهایی را شکل دهیم که این عناصر نیز در آن گنجانده شود مورد بحث قرار خواهد گرفت. دو عضو دیگر، چین و روسیه، شاید نگرانی‌های دیگری داشته باشند اما آنها درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ما مطمئن‌تر هستند.
تایم: اما موانع چه هستند؟
وزیر امور خارجه: من هیچ مانعی نمی‌بینم. فکر می‌کنم این مسأله نسبتا واضح است. ما می‌توانیم به توافقی دست یابیم اما برخی حوزه‌ها وجود دارند مبنی بر اینکه [نیروگاه تولید آب سنگین ایران در] اراک صلح‌آمیز باقی خواهد ماند. قصد ما این است که این نیروگاه کاملا صلح‌آمیز باقی می‌ماند اما اینکه چگونه به آنها تضمین خواهیم داد که این تأسیسات صلح‌آمیز خواهند بود می‌تواند سخت‌تر باشد.
تایم: چرا به عراق نیاز دارید؟
وزیر امور خارجه: چرا به عراق نیاز داریم؟ چون ما برای مصارف پزشکی نیاز به رادیو ایزوتوپ داریم و حتی اراک به تنهایی برای ما کافی نیست. این تکنولوژی برای ما قابل دسترس بود. برخی اعتقاد دارند که ما این تکنولوژی را به دلیل گزینه‌های دیگری که ارائه می‌کند، انتخاب کرده‌ایم. آنها به شدت در اشتباه هستند. شما باید به برنامه هسته‌ای ایران از منظر انکار بنگرید، این واقعیت که دسترسی ایران به تکنولوژی انکار شده است. ما سعی کردیم به هر چیزی که برای ما قابل دسترسی بود دست یابیم و این تکنولوژی قابل دسترسی بود. سایر تکنولوژی‌ها اینگونه نبودند. ما سرمایه‌گذاری بسیاری را از منظر انسانی و مالی انجام دادیم و تقریبا به پایان راه عملیاتی‌سازی این راکتور هسته‌ای رسیده‌ایم. بنابراین الان برای اینکه یکی بیاید و بگوید ما نگرانی‌هایی داریم که نمی‌توانند پاسخ داده شوند، دیر شده است.
تایم: آیا شما آماده پذیرش سطحی از غنی‌سازی هستید که در تأسیسات ساخته شده در ایران کاربری داشته باشند؟
وزیر امور خارجه: ما تمهیداتی را خواهیم پذیرفت که تضمین خواهند کرد برنامه ما کاملا صلح‌آمیز باقی خواهند ماند اما درباره بقیه باید در مذاکرات و با حسن نیت تصمیم‌گیری شود. ما قصد ایجاد برنامه‌های تسلیحاتی و یا تولید مواد قابل شکافت نداریم. ما اعتقاد نداریم که این امر به نفع ما بوده و یا جایی در دکترین نظامی ما داشته باشد.
تایم: چقدر احتمال دارد که ایران در نشست ژنو درباره سوریه حضور داشته باشد؟
وزیر امورخارجه: اگر ایران بدون هیچ پیش‌شرطی دعوت شود در این گفت‌و‌گوها حضور خواهد داشت. به نظر من اگر مایل باشند که در دستیابی به یک راه‌حل صلح‌آمیز برای تراژدی سوریه کمکی داشته باشند ایران را دعوت خواهند کرد و عدم دعوت از ایران به ضرر خود آنها خواهد بود. ایران اعتقاد دارد آنچه که در منطقه رخ می‌دهد تأثیر عمیقی بر منطقه ما و ورای آن خواهد داشت. زیرا ما بر این باوریم که اگر شکاف فرقه‌ای که برخی از آن در سوریه حمایت می‌کنند، تبدیل به مسأله‌ای بزرگ شود، هیچ مرزی را نخواهد شناخت. این [بحران] به ورای مرزهای سوریه و منطقه کشیده خواهد شد. شما تبعات این امر را در خیابان‌های اروپا و آمریکا مشاهده خواهید کرد.
تایم: آیا شما یا دیگر دیپلمات‌های ایرانی درباره موضع ایران درباره سوریه با دیپمات‌های آمریکایی بحث می‌کنید؟
وزیر امور خارجه: خیر، فقط در دیدار اولی که با جان کری داشتم به صورت بسیار بسیار مختصر درباره این موضوع سخن گفتیم.
تایم: آیا به نظر شما امکان دارد که طرف‌های مختلف مناقشه سوریه و نیز طرف‌های خارجی درگیر در آن به یک زمینه مشترک دست یابند؟
وزیر امور خارجه: تصمیم‌گیری درباره این مسأله بر عهده خود سوری‌ها است ما تنها می‌توانیم کمک کنیم. ما فقط می‌توانیم تسهیل‌گر باشیم. منافع ما ایجاب می‌کند که در جهت دستیابی به یک مسیر صلح‌آمیز تلاش کنیم. ما اعتقاد داریم که سوریه راه‌حل نظامی ندارد و باید به یک راه‌حل سیاسی برای سوریه دست یافته شود.
اگر می‌خواهیم که از افراطی‌گری در منطقه اجتناب ورزیم، اگر می‌خواهیم که از تبدیل سوریه به سرزمین پرورش افراطی‌هایی که از سوریه به عنوان میدان آغاز حمله علیه سایر کشورها – لبنان، عراق، اردن، عربستان سعودی و حتی ترکیه – جلوگیری کنیم؛ این کشورها در برابر موج افراطی‌گیری که سوریه منشأ آن خواهد بود آسیب‌پذیر خواهند بود. ادامه این تراژدی در سوریه تنها می‌تواند بهترین میدان پرورش را برای افراطی‌هایی که می‌خواهند از این به عنوان بهانه‌ای، به عنوان یک فضای عضو گیری برای انجام اقدامات مشابه در سایر قسمت‌های منطقه استفاده کنند، فراهم خواهد آورد.
تایم: آیا شما از بشار اسد حمایت خواهید کرد؟
وزیر امور خارجه: ما از ثبات و حل موضوع سوریه حمایت خواهیم کرد. اما درپایان این مردم سوریه هستند که درباره سوریه تصمیم خواهند گرفت. پیشنهاد ما این است که به خود این اجازه را ندهیم که به جای مردم سوریه تصمیم بگیریم.
تایم: شنیده‌ایم که شما همچنان با مخالفت‌های جدی از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس مواجه هستید و اینکه مقامات عربستان حتی هنوز قصد دیدار با شمار ندارند.
وزیر امور خارجه: من به هرکشور حاشیه خلیج فارس که سفر کرده‌ام با استقبال گرمی مواجه شده‌ام. من مذاکرات مثبتی را درمورد مسائل منطقه‌ای با آنها داشتم. این واقعیت که آنها از مذاکرات ژنو استقبال کرده و آن را دستاوردی مثبت در جهت ثبات و همکاری در سطح منطقه ارزیابی کرده و اینکه همه به دنبال گشایش فصل جدیدی در روابط میان ایران و کشورهای جنوبی حاشیه خلیج فارس هستند برای من بسیار دلگرم کننده بود.
درمورد عربستان سعودی نیز باید بگویم که آمادگی خود برای سفر به عربستان را اعلام کرده‌ام. جلساتی ترتیب داده شد اما مشکلاتی در تنظیم آنها ایجاد شد. ما نمی‌توانیم برنامه ریزی تمام جلسات را برعهده داشته باشیم. ما تصمیم می‌گیریم که چه زمانی برای سفر مناسب‌تر است. این به معنی وجود اختلاف سیاسی میان ایران و عربستان نیست. مسائلی هستند که در آن نظرات متفاوتی داریم. در هر خانواده‌ای اختلاف نظراتی وجود دارد، حتی میان خواهر و برادر. مسائلی هستند که در آن نظرات، نگرش‌ها، راهبردها و تاکتیک‌های متفاوتی داریم. این بدان معنی نیست که آنها آماده دیدار با من نبودند.
تایم: اما شما به اختلاف فزاینده فرقه‌ای در منطقه اشاره کردید که به واسطه تفاوت‌های میان عربستان و ایران ایجاد شده است.
وزیر امور خارجه: هردوکشور در جمعیت خود دارای فرقه‌های زیادی هستند و به سود ما است که از دامن زدن به اختلافات اجتناب کنیم و روابط برادرانه‌ای میان مذاهب مختلف اسلامی ایجاد کنیم. بنابراین برای ایران و عربستان بسیار حائز اهمیت است که به یک تفاهم مشترک در جهت دوری ایجاد چنین اختلافات فرقه‌ای دست‌یابند.
تایم: در خصوص توافقنامه ژنو با چه اختلافاتی در داخل ایران موجه شدید؟ و در واکنش به آن چه می‌کنید؟
وزیر امورخارجه: بزرگترین مخالفت در ایران نشات گرفته از عدم اعتماد است زیرا در گذشته اعتمادی وجود نداشته که بخواهیم براساس آن عمل کنیم. این یک مانع روانی در تعامل به حساب می‌آید که باید بر آن غلبه کنیم. دلیل اصلی مخالفت: آنها اعتقاد دارند که غرب و بخصوص آمریکا صداقت نداشته و علاقه‌ای به دستیابی به توافق ندارند. به اعتقاد آنها غرب از مکانیزمی درمذاکرات استفاده می‌کند تا آن را از مسیر اصلی خارج کرده تا بهانه‌ای جدید داشته باشد. و برخی بیانیههای واشنگتن نیز دلیل کافی برای نگرانی را به آنها می‌دهد. اکنون می‌دانیم که واشنگتن درحال توجه به احزاب مختلف است. ما بیانیههای آنها را در پرتو فرآیند حوزه‌های داخلی آمریکا مطالعه می‌کنیم. اما همه در ایران این کار را انجام نمی‌دهند. ما معتقدیم که دولت آمریکا باید روی حرف خود بایستد و به آنچه که در ژنو توافق شده است پایبند باشد، هم بر روی کاغذ و هم برآنچه که در بحث‌های منتهی به برنامه اقدام مطرح شد.
تایم: پس از این مذاکرات آیا شما آینده‌ای برای همکاری ایران و آمریکا در مسائل دیگر از‌جمله افغانستان متصور هستید؟
وزیر امور خارجه: باید منتظر باشیم و ببینیم آیا رفتاری که در مذاکرات و توافقات هسته‌ای ایجاد شده اجرا خواهد شد اعتماد لازم برای حرکت در حوزه‌های دیگر را در ما ایجاد می‌کند؟
تایم: پس از آغاز فرآیند جدید پس از مذاکرات ژنو آیا اختلافی میان ایران و آمریکا وجود دارد ؟
وزیر امور خارجه: از لحاظ استفاده از این مذاکرات برای اعتمادسازی، تصور نمی‌کنم که در این فرآیند چندان موفق بوده باشیم. زیرا پس از مذاکرات بیانیه‌هایی منتشر شد که چندان با بیانیههای پیش از مذاکرات تفاوت نداشت. اصولا در این دوره شما مذاکرات مخفیانه‌ای ندارید و هرآنچه انجام می‌شود علنی است. شما نمی‌توانید مخاطبان خود را انتخاب کنید. و این یکی از زیبایی‌ها یا خطرات جهانی‌شدن است،هرطور که می‌خواهید آن را بیان کنید. وقتی جان کری با کنگره گفتگو کرد، اکثر احزاب محافظه‌کار در ایران نیز سخنان وی را می‌شنیدند و تفسیر می‌کردند. بنابراین برای هرکسی حائز اهمیت است که به احزاب سیاسی کشورش چه می‌گوید زیرا دیگران به صحبتهایش گوش می‌دهند و بر اساس آن تصمیم‌های خود را می‌گیرند.
تایم: اگر کنگره تحریم‌های جدیدی اعمال کند و حتی اگر این تحریم‌ها در شش ماه آتی اجرایی نشوند، چه چیزی رخ خواهد داد؟
وزیر امور خارجه: این امر به معنای مرگ تمام توافق خواهد بود. ما نمی‌خواهیم زیر اجبار مذاکره کنیم. اگر کنگره تحریم‌های بیشتری تصویب کند، این امر نشان دهنده عدم وجود جدیت و تمایل برای دستیابی به راه‌حل از جانب آرمیکا خواهد بود. من متوجه پیچیدگی‌های داخلی و مسائل مختلف در داخل آمریکا هستم اما در نظر من این مسائل توجیه‌کننده نیستند. ما نیز مجلس داریم. مجلس ایران نیز می‌تواند قوانین مختلفی را تصویب کند که در صورت شکست مذاکرات اعمال شوند. اما اگر شروع به انجام این کار بکنیم فکر نمی‌کنم که بتوانیم به جایی برسیم. ما از نمایندگان مجلس خواسته‌ایم که چنین کاری را انجام ندهند. ممکن است که موفق نشویم. دولت آمریکا ممکن است موفق نشود. اگر تلاش نکنیم نمی‌تواینم از طرف دیگر انتظار داشته باشیم که از ما بپذیرد درباره این فرآیند جدی هستیم.
تایم: درباره کانال‌های مخفی که در ماه مارس گذشته آغاز شدند چه چیز می‌توانید بگویید؟
وزیر امور خارجه: می‌توانم به شما بگویم که ما این مسأله را در حاشیه گروه 1+5 با کشورهای مختلفی مورد بحث قرار دادیم اما تمام کشورهایی که در این بحث‌ها درگیر بودند دارای روابط دیپلماتیک عادی با ما هستند. زمانی که شامل آمریکا می‌شود جالب‌تر می‌گردد. این امر از مدت‌ها پیش – احتمالا سه سال پیش – آغاز شده بود. مذاکره کننده هسته‌ای ما در آن زمان دکتر جلیلی با بیل برنز [معاون وزیر خارجه آمریکا] در حاشیه ژنو دیدار کرد. و از آن زمان، مذاکراتی بین ایران و آمریکا در داخل و خارج از چارچوب گروه 1+5 انجام گرفته است. این رویدادها رخ داده‌اند و من فکر می‌کنم برخی نتایج مثبت داشته‌اند.
تایم: آیا این مذاکرات گفت‌و‌گوهای ژنو را ممکن ساخته و آن را تسهیل کردند؟
وزیر امور خارجه: فکر می‌کنم اگر گفت‌و‌گوهای دوجانبه بین ایران و اعضای مختلف گروه 1+5 انجام نمی‌گرفت نمی‌توانستیم به نتیجه مثبت دست یابیم. دیدارهای بین ایران و شش کشور و کاترین اشتون معمولا بسیار رسمی باقی می‌مانند. اگر می‌خواهید که به نتیجه‌ای برسید باید با تمام این کشورها به صورت انفرادی و نیز جمعی گفتوگو کنید. بنابراین ما با تمام اعضای گروه 1+5 دیدار کردیم. اما گفتوگو با فرانسه، روسیه یا حتی انگلستان برای ما مسأله بزرگی نبود. اما موضوع آمریکا فرق داشت. و مذاکره ما با آمریکا در حاشیه گروه 1+5 خود تبدیل به داستانی دیگر شد.
تایم: آیا این کانال هنوز هم ادامه دارد؟
وزیر امور خارجه: زمانی که همکاران من به وین می‌روند احتمالا گفت‌و‌گوهایی حاشیه‌ای با مقامات آمریکایی داشته باشند و این کانالی بسیار مهم است. آمریکا احتمالا مهمترین بازیگر است زیرا بیشترین تحریم‌ها را علیه ایران دارد که از نظر ما همه ما یا اکثر آنها غیر قانونی هستند. اما با این وجود امریکا تحریم‌های بسیاری اعمال کرده است. آمریکا تحریم‌های بسیاری را علیه کشورهایی که با ایران تجارت می‌کنند اعمال می‌کند. این کشور در کار زیادی می‌تواند برای ایجاد مشکل انجام دهد بنابراین در حل این مسأله نیز کار زیادی برای انجام دادن دارد. بنابراین ایران و آمریکا باید مذاکرات زیادی انجام دهند.
تایم: آیا بدون این کانال‌ها می‌توانستید به ژنو دست یابید؟
وزیر امور خارجه: این سؤالی فرضی است. ما نمی‌توانستیم بدون مذاکره درباره مسائل مختلف در حاشیه گروه 1+5 با اعضاء بالاخص امریکا به یک توافقنامه دست یابیم.
انتهای پیام/
دیدگاه شما