به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صدای دانشجو، به نقل از پایگاه خبری تحلیلی طنین یاس،  آنچه پیشر رو دارید قصه ای تراژدی و برگرفته از تخیلات داستان نویسان نیست، گزارشی عینی و مصور از وضعیت جزیره "آشوراده" تنها جزیره ایرانی دریای خزر است که به قلم یکی از نویسندگان و پیشکسوتان عرصه روزنامه نگاری "رضا خدری" نوشت شده است. این غمنامه گزارشی ست از جزیزه ای که در سالیان نچندان دور محلی برای زندگی 400 خانوار بود و بوی خوش نان داغ محلی فضای آن را پر کرده بود اما امروز بوی بد لاشه های سگ و گربه که بخاطر اندک غذایی همدیگر را پاره پاره کرده اند حتی اجازه ماندن بیش از چند دقیقه را به تو نمی دهد...

از زمانی که گلستان در سال 1376 از استان مازندران جدا شد کشمش و درگیری مسئولان دو استان مازندران و گلستان و سازمان محیط زیست کشور بر سر تصاحب و اداره این جزیره تا امروز همچنان ادامه دارد و همین موضوع باعث شده که این جزیره زیبای گردشگری تبدیل به متروکه شود و به دست فراموشی سپرده شود.

بی توجهی به این جزیره باعث شده که چهارصد خانوار ساکن این جزیره خانه خراب و مجبور به مهاجرت شوند. اگر دعوای داخلی مسئولان حل شود این جزیره می تواند به یکی از منطق مهم گردشگری کشور تبدیل شود و بزرگ ترین مرکز صنایع دستی برای هموطنان ترکمن عزیز کسورمان شود و برای جوانان این منطقه ایجاد اشتغال و درآمد کند. و اقتصاد مقاومتی به خوبی در این جزیره به مرحله اجرا در آید.

در این چند روزه وقتی که به دیدن این جزیره شدم از ناراحتی و دیدن منظره فلاکت بار آن شوک شدم و بغض گلویم را فشرد و در سوک این جزیره گریستم. جزیره آشوراده حدود بیست سال است که یتیم مانده و هیچ قیمی ندارد به تصاویر خوب بنگرید که ببنید چه بلایی بر سر اسکله ها و جنگل و ساختمان هایش آمده است.

در ذیل نظرتان را به گزارشی از وضعیت ژئوپلتیک و سوق الجیشی و استراتژی جزیره آشوراده جلب می نمایم که جز حسرت خوردن چیز دیگری نمی توانم بگویم.

آشوراده تنها جزیره ایران در دریای خزر است. این ویژگی و سرسبزی شمال که همواره مورد پسند ایرانیان بوده، آشوراده را به کانون توجه دست‌اندرکاران گردشگری تبدیل کرده است. اکنون نام  آشوراده واژه‌ای کلیدی در ادبیات اکوتوریسم گلستان است. آشوراده یا جزایر آشور نام بخشی از خشکی شبه جزیره میان کاله در شرق آن است.

                                                                                          
ناحیه روستایی آشوراده از توابع شهرستان بندرترکمن در ۲۵ کیلومتری مرکز استان گلستان واقع شده است. آشوراده آب و هوایی معتدل و مرطوب دارد. زبان مردم این جزیره فارسی و ترکی است و تنها راه دسترسی و ورود به آن قایق‌های بومی و محلی است. آشوراده و میانکاله یک فلیش ساحلی هستند (فلیش در حقیقت امتداد زبانه خشکی در آب است). از فلیش میانکاله می‌توان به عنوان یک نمونه شاخص در جغرافیای ایران نام برد. این جزیره از رسوبات آبرفتی حاصل از عملکرد فرسایش رودخانه کهر باران یا نکارود و حمل و انباشته شدن رسوبات در این ناحیه تشکیل شده است. جنس این رسوبات بسته به جنس سنگها در نواحی که توسط آب حمل شده‌اند متفاوت است. این رسوبات فاقد رس هستند.
 

 فقدان خاک رس در رسوبات میان کاله و بطور محسوس جزیره آشوراده تاثیر گذاری عمل فرسایش آب دریا و باد را چشمگیر ساخته و این امر باعث شده تپه‌های ماسه‌ای در جزیره تشکیل شود. این تپه‌ها اصلی‌ترین ناهمواریهای جزیره هستند و عمدتا به صورت تپه‌های کوتاه و کشیده ( کشیدگی از غرب به شرق به جهت جریان باد و اندازه قطر ماسه) با چاله‌های میانشان جلوه‌گر شده‌اند. در قدیم بخش انتهایی میانکاله را سه جزیره تشکیل می‌داده است.

آشوراده از این سه جزیره، دو جزیره شرقی کوچک و تنها جزیره غربی بزرگتر بوده است. دو جزیره کوچک شرقی به سبب تحولات سطح آب و احتمالا عمل باد مدفون شده و در حال حاضر آشوراده تنها یک جزیره است که با ایجاد کانال (کانال خزینی) در بخش غربی آن از شبه جزیره میانکاله جدا افتاده است. پوشش گیاهی جزیره از تنوع و انبوهی قابل ملاحظه‌ای برخوردار نیست. جزیره آشوراده در بررسی کلی از اکوسیستم خاص گیاهی نواحی خشک برخوردار است. عمده پوشش گیاهی آشوراده را گیاهان کم ارزش ( به لحاظ غذایی) به صورت سه تیپ غالب انار، تمشک وارچنگ (اسکوپ فوقانی) ساز( اسکوپ میانی) و پول یروموس، داکتلیس و پراکیویوریوم (اسکوپ تحتانی) تشکیل داده‌اند. امروز به جز محدود درختچه‌های انار، تمشک و ارچنگ، درختان دیگری در جزیره مشاهده نمی‌شود. در عین حال پوشش علفی آن نیز به رغم چرای مفرط قابل ملاحظه است. این خود عامل بسیار مهمی در کنترل ماسه‌های روان بشمار می‌آید. گرچه اسناد و نوشته تاریخی موید کشت خرما، پنبه و نیشکر در جزیره است لیکن امروز به جز برخی درختان میوه در منازل قدیمی پوشش زراعی دیگری در جزیره مشاهده نمی‌شود.

 آشوراده چون منطقه‌ای حفاظت شده است زیستگاه مناسبی برای بعضی از جانوران به شمار می‌آید. به همین خاطر به رغم پوشش گیاهی کم ارزش جزیره در ناحیه شمالی ایران حیات جانوری آن تا حدود زیادی قابل ملاحظه است. آشوراده و مهمتر از آن شبه جزیره میانکاله یکی از مناطق حفاظت شده حیات وحش کشور و یکی از زیست بومهای با ارزش ایران است.

آشوراده جزو ۵۹ منطقه بین المللی ذخائر طبیعی اعلام شده و به ثبت رسیده است. این ناحیه زیستگاه دو گروه از پرندگان بومی و مهاجر و پستانداران است. پرندگان بومی آن عمدتا قرقاول و دراج و پرندگان مهاجر آن شامل انواع کاکائی، گیدانشاه، چوب پا، پرستوی دریایی و گلایول، انواع قو، اردک، فلام

ینگو، پلیکان و غاز است که در فصول مختلف سال به شبه جزیره میانکاله و جزیره آشوراده مهاجرت می‌کنند. تماشای صید ماهیان خاویاری، اسکله و تاسیسات بندر ترکمن از سواحل جزیره آشوراده یکی از جاذبه های توریستی این ناحیه محسوب می‌شود.

نویسنده استاد رضا خدری

انتهای پیام/چ