قلعه باستانی پالمیرا به طور کامل آزاد شد. جنگ در تدمر (شهرک مجاور آن) ادامه دارد. نیروهای مقاومت از جانب غرب وارد شهر شدند؛ اقتضائات یک جنگ شهری و پاکسازی کوچه به کوچه‌ی تمام محلات، پیشروی نیروهای سوری را هرچه کُندتر کرده است. داعشی‌ها به بیابان‌های شرق استان حمص متواری شدند، احتمالاً به زودی خبر پاکسازی کامل تدمر رسانه ای خواهد شد. یک شکست مفتضحانه برای داعش، و یک پیروزی نمایان برای جبهه‌ی مقاومت. همین ابتدای سال ارتش سوریه نشان داد همچنان می‌جنگد؛ می‌جنگد و دست بالا را در نبرد با تکفیری‌ها در اختیار دارد. داعشی‌ها اما بعد از فتح پالمیرا در اوایل 94، یک سالی می‌شود که هیچ فتح درخشان و یا پیروزی قابل اعتنایی نیافریدند؛ جز احتمالاً قتل و قارت و کشتار، و یا رونمایی از تازه‌ترین روش‌های سربریدن آن هم با کیفیت فول اچ-دی! و یا حمله به شهرهای اروپایی و انجام ترورهای کور. داعش حالا مدت‌ها است در میدان جنگ تقریباً هیچ کار خاصی نکرده؛ داعش نمی‌جنگد، و حالا یک به یک سقوط متصرفاتش را تماشا می‌کند؛ امروز پالمیرا، فردا هم احتمالاً رمادی! چه بر سر داعش آمده است؟ داعش آیا تمام شده است؟! فتوحات میدانی نیروهای مقاومت چه تأثیری بر ادامه روند گفتگوهای دیپلماتیک خواهد داشت؟

آخرین اوضاع میدانی در پالمیرا

چرا داعش به پالمیرا حمله کرد؟

پالمیرا احتمالاً آخرین فتح مهم داعش بود، فتحی که همان ابتدای 94 و در 31 اردیبهشت ماه (20 می 2015) به وقوع پیوست. پالمیرا نه از برای موقعیت مثلاً استراتژیکی که داشت، بلکه برای آثار باستانی و تاریخ دور و درازش، هدف نمایشی بسیار مناسبی برای دواعش به شمار می‌رفت. و الا تدمر (و یا همان پالمیرا) نهایتاً یک شهرک چند ده هزار نفره فاقد هر نوع استحکامات دفاعی و یا محافظین مسلح نظامی بود که گشودن آن برای یک دسته شبه نظامی هم کار چندان دشواری به نظر نمی‌رسید.

گذشته از ابعاد تبلیغاتی ماجرا، منصرف کردن نیروهای مقاومت برای عملیات تازه در حوالی استان «رقّه» پایتخت داعش، از دیگر اهداف آنان برای یورش به پالمیرا بود. گفته می‌شد همان روزها (اردیبهشت 94) نیروهای مقاومت در حال طرح‌ریزی و تدارک یک عملیات جدید در اطراف «دیرالزور» هستند. هرچه بود به‌هر حال فتح پالمیرا و «رمادی»، نیروهای مقاومت را یکسره وادار به عقب‌نشینی کرد. گفتنی است چند روز قبل‌تر از عملیات پالمیرا، داعش موفق شده بود تا شهر رمادی مرکز استان الانبار را در عراق تصرف کند. تروریست‌ها بیست و هشتم اردیبهشت 94 (17 مارس 2015 و درست سه روز پیش از فتح پالمیرا)، وارد رمادی شدند. حالا اما با آزادسازی دوباره پالمیرا، پایتخت داعش، شهر رقه دوباره در خطر افتاده است!

کُلاً اردیبهشت (ماه می 2015) احتمالاً درخشان‌ترین ماه عملکرد داعش در سال گذشته بود؛ آنها در همان ماه غیر از فتح رمادی در عراق و پالمیرا در سوریه، 300 اسیر ایزدی مذهب را نیز به هلاکت رساندند.

چه شد؟ چه بر سر پالمیرا و میراث باستانی جهانی آن آمد؟

ورود دواعش به پالمیرا، نگرانی بسیاری از سازمان‌های بین المللی و باستان‌شناسان را برانگیخت؛ آنان با توجه به کارنامه سیاه تروریست‌ها در تخریب و امحای آثار باستانی مختلف، نگران بقایای ارزشمند قلعه‌ی تاریخی پالمیرا، مجسمه‌ها و دیگر میراث گران‌بهای ثبت شده در فهرست یونسکو بودند. ابولیث سعودی، فرمانده عملیات «دولت اسلامی» در شهر باستانی پالمیرا در شبکه رادیویی «الوان اف‌ام» در سوریه درباره آینده این شهر گفت: «ما آن طور که بسیاری فکر می‌کنند با بولدوزر به این شهر حمله نمی‌کنیم، ما این شهر باستانی را ویران نخواهیم کرد، اما مجسمه‌های موجود در آن را که گمراهان پرستش می‌کردند، پودر خواهیم کرد.» با این همه وحشی‌ها معبد تاریخی «بل» و «طاق نصرت» این شهر باستانی را تخریب کردند. هم‌چنین تیر ماه سال گذشته بود که آن‌ها شش تندیس باستانی دیگر را نیز منهدم کردند. از اینها گذشته آدم‌کش‌ها در یک سال اخیر خیلی خوب توانستند با قاچاق عتیقه، حسابی جیب‌هاشان را پر از پول کنند.

تروریست‌ها شهر باستانی پالمیرا را که روزگاری پذیرای صدها هزار نفر توریست از اقصا نقاط جهان بود، ویران کردند. شاید اگر آن نغزگوی اهل بخارا زنده بود، هم‌چون تهاجم مغول‌ها دوباره می‌گفت: «آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند»

فتح پالمیرا چه تأثیری بر معادلات سیاسی منطقه می‌گذارد؟

«واشنگتن با مواضع اصلی روسیه همسو شده و پذیرفته است که موضوع "آینده رئیس جمهور سوریه" از دستور کار مذاکرات خارج شود.» سرگی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه گفت، همین دیروز! یعنی همزمان با انتشار اخباری مبنی بر ورود نیروهای مقاومت به شهر تدمر. پیروزی‌های میدانی ارتش سوریه خیلی زود اثرگذار بود؛ واشنگتن چاره‌ای جز پذیرفتن جایگاه اسد ندارد؛ آنان به خوبی دریافته اند تنها کسی که می‌تواند در برابر تروریست‌هایی که حالا امنیت ممالک غربی را هم مختل کردند بایستد، شخص او است. امریکا اگر بخواهد هم نمی‌تواند اسد را از قدرت برکنار کند؛ دولت سوریه حالا دست برتر را در میدان جنگ دارد، طبیعی است که دورهمی دیپلمات‌ها و یا تصمیماتی که کیلومترها دورتر از خاک سوریه مثلاً برای برکناری اسد و یا تغییر قانون اساسی گرفته شود، کمترین تأثیری روی قدرت او نخواهد گذاشت. واشنگتن به خوبی دریافته تروریست‌ها کمترین شانسی برای خلق یک فتح تعیین کننده در کارزار ندارند.

به نظر می‌رسد حل و فصل بحران سوریه روی سراشیبی افتاده باشد. غرب با توجه به اقتضائات واقعی روی زمین، و با توجه به بالاگرفتن کار تروریست‌ها در حمله به اروپا، چاره ای جز مدارا با اسد و متحدانش ندارد. احتمالاً به همین خاطر متحدین منطقه ای ایالات متحده از قبیل ترکیه و عربستان که سال‌ها در رؤیای برکناری اسد شریک راهزنان داعشی بودند، عصابی هستند. روز گذشته اردوغان رییس جمهور ترکیه با پافشاری روی مواضع گذشته اش در خصوص اسد، تأکید کرد: «ترکیه حتی اگر تنها هم بماند، موضعش در قبال سوریه را تغییر نمی‌دهد.»

انتها پیام/م