به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صدای دانشجو،انتخابات اصل و اساس یک جامعه مردم سالار است . ابزاری که مشارک در تعیین سرنوشت و نقش آفرینی در سرنوشت هر کشور و ملتی را به دست مردم و با انتخاب خودشان رقم می زند.

این اصل اما همواره براساس قوانین مدنی حاکم بر هر جامعه از ظواهر و ویژگی های منحصربه فردی برخوردار است که ساختار سیاسی حکومت ها بر شکل گیری این قوانین تاثیرگذار است. در برخی جوامع به دلیل فعالیت چشم گیر و مستمر جریانات سیاسی و حزبی، تعیین کننده برآیند انتخابات همین جریانات هستند در برخی دیگر از جوامع اما به دلیل ناکارآمدی احزاب سیاسی تعیین کننده اصلی آرا مردم ناشی از ارتباط مستقیم کاندیداها با بدنه اجتماعی است.

ساختاری برای جلوگیری از هدر رفت آراء

در برخی از ساختارهای سیاسی که جوامع غربی مبتنی بر آن عمل می کنند، بین آرا مردم و میزان کرسی هایی که در پارلمان کسب می شود یک رابطه تناسبی وجود دارد. در این ساختار عمدتا هیچ جریان فکری و سیاسی در انتخابات حذف شدنی نیست بلکه متناسب با میزان رایی که از مشارکت مردم کسب می کند می تواند صاحب کرسی های تصمیم ساز باشد.

لازمه چنین ساختار انتخاباتی فعالیت مستمر و منسجم احزاب سیاسی است تا در زمان برگزاری انتخابات نامزدها به راحتی و بدون تنش در لیست قابل ارائه از سوی حزب متبوع قرار گرفته و به مردم معرفی شوند.

از این رو بعد از برگزاری انتخابات هر جریان سیاسی با هر میزان رای می تواند صاحب کرسی شود. ممکن است یک جریان سیاسی 40 درصد از آرا را کسب کند و گروهی دیگر تنها 10 درصد از کل مشارکت را دارا باشد از این رو هر یک به میزان مشارکت جریان هم فکر و همسوی خود صاحب صندلی قدرت خواهند شد.

مهترین ویژگی چنین ساختارهای انتخاباتی جلوگیری از اتلاف و هدر رفتن آراء است چرا که هر کس با هر میزان مشارکتی در نتیجه انتخابات تاثیر گذار است همین امر زمینه ای برای انگیزه بیشتر مردم برای مشارکت در انتخابات خواهد بود. 

حذف ارتباط کاندیداها با مردم راهی برای حذف رانتخواری

در ساختار رای گیری تناسبی که هر جریان می تواند متناسب با میزان رای کسب کرده صاحب صندلی قدرت شود، به دلیل تقویت احزاب بزرگ و کوچک، زمینه ارتباط کاندیداها با مردم محدود می شود همین امر ضمن حذف ارتباط کاندیداها با حوزه های انتخابیه امکان رانت خواری و ویژه خواری را به حداقل می رساند.
 
این شیوه رای گیری در کشورهایی همچون ایتالیا، بلژیک، پرتغال، لهستان و نیز ترکیه و عراق وجود دارد.
 
ساختار حداکثری در انتخابات پارلمانی
 
این میان ساختار رای گیری در برخی جوامع براساس کسب اکثریت آراء است. بدین صورت که هر فرد و یا جریان سیاسی که بتواند بیشترین آراء را کسب کند موفق به تصاحب کلی ساختار تصمیم گیر خواهد شد.
 
در این ساختار رای گیری ارتباط کاندیداها با بدنه اجتماعی و ستاد های انتخاباتی بیشتر است از این رو فعالیت حزبی و جریانی نمود چشم گیری ندارد. 
 
 
در چنین ساختاری تمام گروه های سیاسی بسته به میزان کسب رای قادر نخواهند بود بر کرسی های قدرت تکیه بزنند بلکه این شیوه از رای گیری منجربه آن خواهد شد که یک جریانات رقیب حذف شده و جریانی که حداکثر آرا را کسب کرده به پارلمان راه پیدا کند.
 
این شویه رای گیری بیشتر مختص ساختارهای سیاسی دو قطبی است از این رو احزاب سیاسی خرد به طور خودکار از گرده رقابت انتخاباتی حذف خواهند شد . ساختارهای دوقطبی در رای گیری عمدتا در کشورهایی مانند ایران و آمریکا به چشم می خورد.
 
ساختار انتخاباتی پیچیده در 29 کشور دنیا
 
ساختار سیاسی در برخی جوامع باعث شده که برگزاری انتخابات مجلس به شیوه ترکیبی ماحصل تناسب آرا و حداکثر آرا باشد به این صورت که در حوزه‌های تک نماینده،  انتخابات بر مبنای نظام اکثریتی برگزار می‌گردد و در کل کشور یا در ایالت ها انتخابات به شیوه تناسبی برگزار می شود تا در نهایت بر اساس درصد کسب آرا صاحب کرسی های نمایندگی شوند.
 
 
این ساختار پیچیده در 29 کشور دنیا در حال اجراست که از آن دست می توان به کشورهایی همچون آلمان، روسیه، ژاپن و کره جنوبی اشاره کرد.
 

در حقیقت براساس این ساختار انتخابات پارلمانی « مجالس نمایندگان» از حوزه‌های انتخابیه سراسر کشور به صورت حوزه‌های شهری و « مجالس سنا»  به صورت ایالتی انتخاب می‌شوند.

البته با بررسی ساختارهای انتخاباتی می توان گفت که ساختار انتخاباتی  ایران از حیث یک مجلسی بودن نادر است و اختیارات مجلس سنا در کشور ما میان شورای نگهبان، مجلس خبرگان، شورای عالی استان‌ها، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای حل اختلاف و شورای ‌عالی انقلاب فرهنگی تقسیم می شود.

انتهای پیام