نسخه مناسب چاپ
به صدای دانشجو به نقل از خبرنامه دانشجویان ایران؛ هنوز اما این نشست خبری شروع نشده بود و خبرنگاران در حال انتقال به محل نشست بودند که متنی در رسانه ها به سرعت منتشر شد؛ متنی که نشان می داد «یک اتفاق خوب روی داده است»! این متن با عنوان «خلاصه‌ای از مجموع راه‌حل‌های تفاهم شده برای رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک» (+) در رسانه ها منتشر شد.
از آنجایی که در روزهای اخیر رسانه های داخلی بی خبر ترین ها از مذاکرات بودند به نظر می رسد این متن، توسط وزارت خارجه کشورمان برای رسانه ها ارسال شده است.
دقایق پایانی شب اما بالاخره انتظارها تمام شد و موگرینی و ظریف نشست خود را شروع کردند. ومتنی (+) با عنوان «پارامترهای برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) یا (Parameters for a Joint Comprehensive Plan of Action) قرائت کردند این متن برخلاف آنچه در برخی رسانه ها مطرح شد، متفاوت نبود.
تا اینجا همه چیز علی الظاهر خوب پیشرفت تا اینکه متن دیگری با عنوانی مشابه بدون عبارت «خلاصه» یعنی «پارامترهای برنامه جامع اقدام مشترک» به عنوان بیانیه مطبوعاتی(Media Note) در سایت رسمی وزارت خارجه آمریکا منتشر شد.
این متن با متن ارسالی وزارت خارجه ایران تفاوت هایی دارد که با واکنش محمدجواد شریف هم مواجه شد.
وی گفت: راهکارهای به دست آمده در لوزان سوئیس برای همه خوب است و نیازی به تفسیر به رأی آن نیست.
با این حال از آنجایی که در یک سوی مذاکرات آمریکا قرار دارد این متن قابل تامل و نیاز به شفافیت مسئولان دارد به نحوی که اگر متن وزارت خارجه آمریکا محلی از اعراب ندارد می بایست تکلیف آن روشن شود.
تفاوت ها چیست؟
| متن وزارت خارجه ایران | متن وزارت خارجه آمریکا |
| مجموعه متضمن این راه حل ها، جنبه حقوقی نداشته و صرفا راهنمای مفهومی تنظیم و نگارش برنامه جامع اقدام مشترک را فراهم خواهد ساخت | به هیچ وجه عباراتی چون «این متن جنبه حقوقی ندارد» وجود ندارد |
| در چارچوب راه‌حل‌های موجود، هیچ یک از تأسیسات و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای متوقف، تعطیل و یا تعلیق نمی‌شود و فعالیت‌های هسته‌ای ایران در تمامی تأسیسات هسته‌ای از جمله نظنز، فردو، اصفهان و اراک ادامه خواهد یافت | چنین چیزی وجود ندارد، بلکه تصریح شده ایران موافقت کرد تقریبا دو سوم فعالیت های هسته ای خود را کاهش دهد |
| وجود ندارد | ایران موافقت کرده است برای 15 سال هیچگونه تاسیسات غنی سازی ایجاد نکند |
| تأسیسات هسته‌ای فردو به مرکز تحقیقات هسته‌ای و فیزیک پیشرفته تبدیل خواهد شد | ایران موافقت کرده است برای 15 سال در فردو غنی سازی نکرده و تحقیق و توسعه مرتبط با غنی سازی نیز در این سایت انجام ندهد... نیمی از تأسیسات فردو با همکاری برخی از کشورهای (1+5) به انجام تحقیقات پیشرفته هسته‌ای و تولید ایزوتوپ‌های پایدار که مصارف مهمی در صنعت، کشاورزی و پزشکی دارد، اختصاص پیدا می‌کند |
| ماشین‌های اضافه بر این تعداد و زیرساخت‌های مرتبط با آنها جهت جایگزینی با ماشین‌هایی که در طول این زمان آسیب می‌بینند جمع‌آوری و تحت نظارت آژانس نگهداری خواهد شد. همچنین ایران قادر خواهد بود ذخایر موجود مواد غنی‌شده خود را برای تولید مجتمع سوخت هسته‌ای و یا صادرات آنها به بازارهای بین المللی در قبال خرید اورانیوم اختصاص دهد | در نظنز تنها باید 5060 سانتریفیوژ IR-1 فعال باشند |
| ایران برنامه تحقیق و توسعه خود را روی ماشین‌های پیشرفته ادامه خواهد داد و مراحل آغاز و تکمیل فرایند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای IR-4 ،IR-5 ،6IR- و IR-8 را در طول دوره زمانی 10ساله برنامه جامع اقدام مشترک ادامه خواهد داد | ایران نباید از سانتریفیوژهای پیشرفته خود استفاده کند و تحقیق و توسعه ایران روی سانتریفیوژهای پیشرفته باید طبق پارامترها و برنامه مورد توافق با 5+1 باشد |
| راکتور تحقیقاتی اراک آب سنگین باقی می ماند، با انجام بازطراحی ارتقا می یابد و روزآمد می شود و این کار در قالب یک پروژه بین المللی مشترک تحت مدیریت ایران آغاز و پس از آن بلافاصله ساخت آن شروع و در چارچوب یک برنامه زمان بندی تکمیل خواهد شد | ایران موافقت کرده است که رآکتور اراک را طبق طرحی که روی آن باید با 5+1 توافق حاصل شود، بازطراجی کند؛ قلب رآکتور نیز تخریب خواهد شد |
| وجود ندارد | ایران یک سری اقدامات را برای رفع نگرانی های آژانس در رابطه با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای خود، انجام خواهد داد |
| ایران «داوطلبانه» پروتکل الحاقی را به صورت «موقت» اجرا می کند و در ادامه فرآیند تصویب این پروتکل طبق یک جدول زمانی در چارچوب اختیارات رئیس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی به تصویب خواهد رسید | ایران موافقت کرده است پروتکل الحاقی را اجرا (Implement) کرده و به آژانس اجازه دسترسی های بسیار بیشتری را در رابطه با برنامه هسته ای ایران بدهد، از جمله تاسیسات اعلان شده و اعلان نشده را |
| پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک، تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت لغو خواهد شد و همه تحریم‌های اقتصادی و مالی چندجانبه اروپا و یکجانبه آمریکا از جمله تحریم‌های مالی، بانکی، بیمه، سرمایه گذاری و تمامی خدمات مرتبط با آنها در حوزه‌های مختلف از جمله نفت، گاز، پتروشیمی و خودرو سازی فوراً لغو خواهند شد | اگر ایران به تعهدات خود عمل کند، در تحریم ها تخفیف (Relief) شامل حالش می شود؛ ساختار تحریم های آمریکا باقی می ماند؛ تحریم های شورای امنیت سازمان ملل درباره موضوع هسته ای همزمان با پایان همه مباحث مرتبط با هسته ای از جمله غنی سازی، ابعاد احتمالی نظامی(PMD)، فردو، اراک و شفاف سازی، لغو می شود؛ مجوزهای اصلی در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، با یک قطعنامه‌های جدید شورای امنیت سازمان ملل که برنامه اقدام مشترک جامع را تائید می‌کند، بار دیگر برقرار می‌شوند؛ تحریم های یکجانبه آمریکا و اروپا پس از آنکه آژانس تائید کرد ایران تمام گام های هسته ای مرتبط را برداشت، «تعلیق» می شوند و هر گاه آژانس گفت ایران به تعهداتش عمل نکرده، مجددا اعمال می شوند |
برای اطلاع بیشتر از جزئیات این تفاوت ها این یادداشت را بخوانید
آقای ظریف در واکنش به این تفاوت ها، تنها گفته است که به این خبرسازی ها توجه نکنید و فراموش نکنید که فکت شیت توافقنامه ژنو هم بویی از واقعیت نداشته است.
در واقع مسئولان کشورمان به چند خط واکنش فیس بوکی و تویتری بسنده کرده اند و این درحالی است که باید صریح تر دروغ گویی آمریکایی(!) اگر دروغ است رد شود تا ابهام ها هم برطرف شود.
حتی اگر تفاوت های دو متن را هم نادیده بگیرم از اظهارات جان کری و اوباما نمی توان غافل شد که توافق مدنظر خود را شرح دادند.
آیا بیانیه مشترک دیشب الزام آور است؟
آنچه که ظریف و موگرینی قرائت کردند، می توان آن را بیانیه پیشرفت مذاکرات دانست که نه الزام آور است و نه جنبه حقوقی دارد. اما متن PJCPOA که دو طرف در سخنان خود به آن اشاره کردند، شامل تعهدات بوده و در حقیقت یک چارچوب برای توافق جامع بوده کاملا مصداق یک توافق است.
از سوی دیگر و به گفته کارشناسان، سند وزارت خارجه آمریکا، FACT SHEET نیست، بلکه آنچه منتشر شده، خود متن اصلی است و این به معنای توافق دو مرحله ای ( یکبار بر کلیات و یک بار بر جزئیات) است که از سوی مقام معظم رهبری به عنوان خط قرمز مطرح شده بود. (یادآوری می شود که در ساعات اولیه پس از توافق ژنو، آمریکا متنی با عنوان FACT SHEET علاوه بر متن اصلی منتشر کرد و وجوه عینی توافق ژنو را از نظر خود بیان نمود که طرف ایرانی، این تفسیر را رد کرد، اما هم اکنون هیچ متنی با این عنوان منتشر نشده و آمریکا مدعی است آنچه منتشر کرده PJCPOA یعنی متن توافق اصلی است).
معنی توافق کلی و جزئی چیست؟
فرض کنید برای ساخت یک منزل می خواهید اقدام کنید. در این صورت مهندس نقشه کشی چارچوبی را به عنوان متراژ، بناها، اتاق ها و ... به عنوان کلیات در نظر دارد اما جزئیاتی مثل میزان مصالح، فرد معمار، هزینه ها و... جزئیات مهمی است که باقی می ماند. نکته مهم تر این است که انتخاب جزئیات در کلیات تغییر حاصل نمی سازد در واقع تغییر یا انتخاب معمار ساختمان در متراژ و حدود تاثیری ندارد.
بنابراین اگر متن مورد ادعای وزارت خارجهه آمریکا همان کلیات توافق دومرحله ای نهایی باشد برای ایران الزام آور و غیرقابل تغییر خواهد شد.
دیدگاه شما