به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صدای دانشجو، به نقل از رهیاب، سدسازی‌های ترکیه و مشکلات زیست‌محیطی ناشی از آن، معضلی جدید برای خاورمیانه ایجاد کرده است و به نظر می‌رسد این منطقه پس از سال‌ها درگیری با جنگ‌های مختلف و تروریسم این بار شاهد تنش آبی بین کشورهای مهم غرب آسیا خواهد بود.

استراتژی «زمین‌های سوخته» معرف سیاست انگلستان در رابطه با رودخانه هیرمند و نابودی اراضی بسیار حاصلخیز سیستان ایران است. انگلستان قصد داشت با ایجاد یک نوار حاشیه‌ای لم‌یزرع و بیابانی دور مستعمره‌اش -هند- یک سپر طبیعی برای آن به‌وجود آورد و از خطر نفوذ ایران در مرز‌های هند بکاهد.

بر این اساس انگلستان با کمک به افغان‌های بالادست هیرمند، سیاست سد‌سازی روی این رود را در پیش‌گرفت. انگلستان براساس استراتژی زمین‌های سوخته به افغان‌ها کمک کرد در نواحی قندهار و استان‌های جنوب غربی افغانستان سد‌سازی کنند که بزرگ‌ترین آن سد کجکی است که 15 برابر سد کرج آب ذخیره می‌کند.

با این سیاست انگلستان توانست مانع ورود آب کافی از هیرمند به سیستان شود و به همین دلیل مردم کشاورز این دیار دسته‌دسته به مناطق دیگر از جمله گرگان و مازندران کوچ کردند و منطقه سیستان که به انبار غله ایران شهرت یافته بود دچار مشکل شد.

عدم اهمیت مقامات قاجار و پهلوی به مسئله سد‌سازی در بالا دست هیرمند سیستان را که انبار غله ایران محسوب می‌شد به زمین‌هایی سوخته و سپری طبیعی برای جلوگیری از نفوذ به هندوستان تبدیل کرده و مطلوب انگلستان را حاصل کرد.

اکنون نیز عملاً استراتژی زمین‌های سوخته در رابطه با پائین‌دست رودخانه‌های دجله و فرات در حال اجرا است چرا که هم ترکیه به دنبال تبدیل شدن به قدرت اول منطقه است و هم این احتمال وجود دارد که میلیاردرهای سعودی و اماراتی برای ضربه زدن به کشورهایی مانند ایران و انتقام از کشورهای عراق و سوریه اقدام به تحریک ترکیه جهت ضربه زدن به اکو سیستم منطقه کند.

ایران، تحت تأثیر مستقیم عواقب سد سازی ترکیه

فعالان حوزه محیط زیست چندی پیش در نامه‌ای خطاب به دبیر کل سازمان ملل خواهان بررسی اقدامات دولت ترکیه در حذف حق‌آبه کشورهای عراق و سوریه شدند و کمپین میان رودان را جهت جمع آوری امضا ایجاد کردند.

ایده پرداز کمپین میان‌رودان می‌گوید: دولت ترکیه از نابسامانی‌های موجود در عراق و سوریه سوء استفاده کرده است و از رعایت حق‌آبه این کشورها خودداری می‌کند. در حال حاضر عراق و سوریه با توجه به ناامنی در کشور خود نمی‌توانند مطالبه‌گر سهم آبی خود از ترکیه باشند.

هومان خاکپور می‌افزاید: بر اثر بسته شدن آب از سوی ترکیه بخش هورالعظیم عراق خشک و به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است که کشور ما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این فعال حوزه محیط زیست با بیان اینکه ترکیه با ساخت سد بزرگ آتاتورک با ۴۸ میلیارد متر مکعب ظرفیت مانع ورود آب دجله و فرات به عراق و سوریه می‌شود، عنوان می‌کند: ترکیه قصد دارد از طریق سد آتاتورک سطح اراضی کشاورزی خود را یک و نیم میلیون هکتار توسعه دهد.

«گاپ»، پروژه‌ای برای سلطه طلبی

یک عضو کمیته امنیت آب کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از بررسی پروژه آبی گاپ در ترکیه در این کمیته خبر داد و تاکید کرد که پروژه گاپ تهدید بزرگ آبی خاورمیانه در ژئوپولتیک و زیست محیطی است و نشانه قوی از برتری جویی و سلطه طلبی منطقه‌ای از طریق آب را همراه دارد.

علیرضا رحیمی عنوان می‎‌کند: کمیته امنیت آب کمیسیون به ارزیابی و تحلیل پروژه آناتولی بزرگ به اصطلاح گاپ در ترکیه با حضور دستگاه هایی همچون وزارت نیرو، محیط زیست و سازمان های مرتبط با آب و سدسازی پرداخت.

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی پروژه گاپ در ترکیه را پروژه بلندپروازانه دانست و گفت: ‌این پروژه ناظر بر سدسازی در ترکیه است که کشورهای سوریه و عراق و بخشی از جنوب ایران به لحاظ محیط زیستی تحت شعاع قرار می‌دهد.

وی عنوان می‌کند: طبق بررسی های کارشناسان محیط زیست وزارت نیرو در صورتی که پروژه گاپ با احداث ۲۲ سد بهره داری شود حدود ۶/۵ میلیون هکتار از اراضی سوریه و عراق به بیابان تبدیل شده و بخش جنوبی کشورمان مشخصا هوالعظیم و به لحاظ زیست محیطی متاثر می شود و ورود ریزگردهای از کشورهای منطقه ای که با بیابان زدایی مواجه شده‌اند تشدید خواهد شد.

وی همچنین با بیان اینکه حضور رژیم صهیونیستی در پروژه گاپ یکی از نکات مورد توجه است، بیان می‌کند:‌ رژیم اشغالگر قدس یکصد میلیون دلار در این پروژه سرمایه گذاری کرده و بیش از ۸۵ درصد پیمانکاران پروژه گاپ به‌ویژه در سدسازی، آبیاری و زهکشی از شرکت های اسرائیلی است که این حضور معنادار است.

مگر شما چه می‌کنید؟

سفیر ترکیه در ایران بیان می‌کند: ساده است که یک کشور را نقد کنیم اما به سیاست‌های آبی خودتان هم نگاه کنید. ما نمی‌خواهیم هیچ کشوری در معرض تهدید فاجعه باشد، بنابراین آماده گفتگو با ایران هستیم.

رضا خاقان تکین می‌افزاید: آب بسیار ارزشمند است و همه می‌دانند امروز یک بطری آب از یک بشکه نفت گران‌تر است و ملت‌ها تأکید دارند که آب حق ما است، حالا که آب از نفت هم گران‌تر است پس چرا نفت را با هم شریک نمی‌شویم؟ این حرف دقیقاً منطق مشابهی دارد. ما نباید به مساله با چنین رویکردی نگاه کنیم، نگاه ما باید بر علائق مشترک باشد. باید بپذیریم خودمان هم اشتباهاتی داشته‌ایم ومثلا ایران حجم زیادی از آب را از خوزستان به اصفهان برای اهداف صنعتی منتقل کرده و این موضوع خوزستان را خشک کرده است. این واقعیتی است که شما باید بپذیرید.

به گزارش رهیاب، بررسی روند اجرای پروژه گاپ در ترکیه نشان می‌دهد که این کشور به دنبال تحمیل فشار به کشورهای حوزه پایین دست است، حضور پیمانکاران رژیم صهیونیستی در این پروژه شاید نشانی از فتنه اندوزی صهیونیست‌ها برای ایجاد یک جنگ آب بین کشورهای ایران، ترکیه، عراق و سوریه است تا با این جنگ بتواند از اثرگذاری انقلاب اسلامی جلوگیری کند.

با توجه به اینکه ترکیه سدسازی و مدیریت آب در این کشور را به نوع مدیریت آب در ایران تشبیه می‌کند، به نظر می‌رسد که در نخستین قدم ایران باید در سیاست‌های آبی داخل کشور تجدید نظر اساسی کند و برخی از مسئولان کشوری به جای نگاه منطقه‌ای به آب، نگاهی ملی به موضوع کنند.

دومین قدم سیاست خارجه فعال در این زمینه است، سفیر ترکیه اعلام کرده که آماده گفتگو با ایران در این زمینه است اما با توجه به مثال وی درباره وضعیت نفت باید دید که ترکیه برای مذاکره در این باره به دنبال چه چیزی است، جلوگیری از گاپ باید به نخستین هدف وزارت خارجه دولت دوازدهم تبدیل گردد اما باید توجه داشت که ترکیه نباید از این موضوع به عنوان اهرم فشار در مذاکره استفاده کند و ایران باید ابزاری برای تحت فشار قراردادن ترکیه ایجاد کند.

انتهای پیام/چ