به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صدای دانشجو، به نقل از مرآت، خسرو معتضد، از چهره­ های نام‌آشنایِ آشنا با تاریخ معاصر کشور ما است. این تاریخ‌نگار پرمشغله که اکنون 75 سالگی‌اش را سپری می‌کند، سال‌های نسبتا طولانی حیات خود را در حیاط خلوت تاریخ گذرانده است! هرچه فکر کردم که برای این مقدمه او را چگونه توصیف کنم، تعبیری بهتر از این نیافتم که او مثل یک بمبِ حساس به کلمات است! کافی است نام شهر، شخص یا هر واژه‌ دیگری را به زبان بیاورید تا این بمب منفجر شود! وقتی از او درخواست گفتگو کردم، با این مقدمه که «جانب منطق و انصاف را رعایت کنید» درخواستم را پذیرفت.

چند ساعتی باهم به گفتگو پرداختیم و این که می‌بینید حاصل آن چند ساعت گفتگوست. متن گفتگو به اندازه کافی طولانی هست، بنابراین آن را در چند بخش منتشر خواهیم کرد. بیش از این شما را معطل نمی‌گذاریم.

بخش اول گفتگو با خسرو معتضد را در ادامه می­خوانید:

مرآت- جناب معتضد! مستحضرید که انتظارها از نتایج مذاکرات با آن­چه که عملا اتفاق افتاد، بسیار متفاوت بود. وقتی برخی از هواداران دولت پس از انعقاد برجام به خیابان­ ها ریختند و به شادی پرداختند، در واقع نشان دادند که انتظار آن­ ها از برجام چقدر زیاد است. شما پیش­تر فرموده بودید که آقای ظریف باید از آمریکا تضمین­ های محکم­ تری اخذ می کرد. اخیرا ترامپ و جان بولتون اعلام کردند که در گزارش­ های بعدی آمریکا، پایبندی ایران به برجام تأیید نخواهد شد. مقامات عالی­رتبه ایران از جمله رهبری، معتقد بودند که به دلیل سبقه تاریخی خصمانه آمریکا نسبت به ایران نباید به آن­ها خوش­بین بود اما آقای روحانی به صراحت اعلام می­کردند که ما خوش­بین هستیم. نظر شما در این خصوص چیست؟

من با تمامی رسانه‌هایی که در خدمت ایران باشند گفتگو می‌کنم و البته از گفتگو با رسانه‌های خارجی پرهیز دارم. رسانه‌های خارجی البته مدت‌هاست که دیگر با من تماس نگرفته‌اند اما پیشتر VOA، BBC و حتی رادیو چین و شبکه روسیا ‌الیوم با من تماس می‌گرفتند و دیدگاه‌های من را منعکس می‌کردند.

سیاستمداران ما از جریان­های داخلی آمریکا بی‌اطلاعند/ آمریکا قابل پیش­بینی نیست

اما پاسخ سوال زیبا، منطقی و ظریف شما این است که سیاستمداران ما حتی در رده‌های بالا نمی‌دانند که در آمریکا چه جریان‌هایی وجود دارد. اسرائیلی‌ها و حتی نمایندگان عرب‌تباری که در آمریکا حضور دارند در لابی کردن در کنگره آمریکا بسیار قدرتمند هستند. در زمان جنگ جهانی دوم مقرر شد تمامی ژاپنی‌هایی که در آمریکا هستند تحت نظر قرار بگیرند اما وضعیت برای ایرانی‌ها اینگونه نیست و ایرانی‌های مقیم آمریکا در مناصب مهمی مشغول فعالیت هستند، بنابراین ما می‌توانیم با لابی کردن از فشارها بکاهیم.

آمریکا قابل پیش‌بینی نیست؛ کما این که کسی فکر نمی‌کرد ترامپ، یعنی لمپنی که به همسرِ پیرِ شصت و سه ساله مکرون می‌گوید چه هیکل قشنگی داری، رئیس‌جمهور آمریکا شود! این حرف از یک رئیس­جمهور بسیار زشت است.

360 قالی ایرانی در کاخ بلر هاوس!

وقتی مصدق به آمریکا رفت، به دلیل این که ناراحتی قلبی داشت، در آن‌جا از او به رایگان مراقبت کردند و به رایگان وضعیت سلامتی او را مورد بررسی قرار دادند. محل اقامت آقای دکتر مصدق، نخست وزیر ایران در آمریکا کاخی به نام بلر هاوس در مجاورت کاخ سفید بود! ترومن در را برای مصدق باز می‌کند و می‌گوید آقای دکتر به کاخ نگاه کنید و ببینید ما چقدر به ایران علاقه داریم!

مصدق که یک قالی به عنوان هدیه به آمریکا برده بود از این که 360 اتاق کاخ بلر هاوس با قالی‌های ایرانی مفروش شده بود متعجب می‌شود! این قالی‌ها را جرج آلن به آمریکا برده بود. او دو سال سفیر آمریکا در ایران بود و آدم مثبتی بود! او همان کسی بود که پای ایران ایستاد و ایرانی‌ها توانستند شوروی را از آذربایجان بیرون کنند.

عدم موافقت آمریکا با پرداخت وام به دولت مصدق

پرزیدنت ترومن هم از ایران حمایت کرد. او نامه‌ای به استالین نوشت و تأکید کرد که اگر شما ارتش خود را از آذربایجان و شمال ایران بیرون نبرید من دستور می‌دهم نیروهای ارتش آمریکا بار دیگر در سواحل خلیج‌فارس مستقر شوند. مصدق همیشه می‌گفت آمریکا کشوری آزادیخواه است اما با تمام این روابط گرم دوجانبه، آمریکا حاضر نشد با وام 120 میلیون‌دلاری درخواستی مصدق موافقت کند! این در حالی بود که آمریکا در همان زمان، 12 میلیارد دلار برای جنگ کره خرج کرده بود. به این رقم دقت کنید!

دولت آمریکا حتی اچسون وزیر امور خارجه خود را به دلیل تمایل به ایران کنار گذاشت. او به ایران علاقه مند بود و تصاویر زیادی وی را در کنار مصدق نشان می‌دهد.

خنده به جای خود، باید منافع ایران را حفظ کنیم

نکته­ ای که در مورد آقای ظریف وجود دارد این است که او جزو دانشجویانی بود که سفارت شاهنشاهی ایران را در آمریکا اشغال کردند. او زبان انگلیسی را به خوبی صحبت می‌کرد و سیاستمدار کارکشته‌ای شده بود. اما باید بدانید که شما هیچگاه نمی‌توانید با یک سیاستمدار خارجی دوست شوید! خنده به جای خود، اما باید منافع ایران را حفظ کنید.

از ظرفیت حقوقدان­ های خود استفاده نمی ­کنیم

ببینید حاجی میرزاآقاسی که یک استاد حقوقدان بسیار باسواد در آمریکا بود، نطق مصدق را نوشت و همه آن را تحسین کردند، حتی سر گالدوین جب، نماینده انگلیس که زبان فارسی می‌دانست و سال‌ها در شرکت نفت انگلیس در ایران کار کرده بود، جلوی مصدق تعظیم کرد! متاسفانه ما در ایام پس از انقلاب از ظرفیت حقوقدان‌های خود استفاده نمی‌کنیم. و من نمی‌دانم آقای عراقچی یا آقای تخت روانچی چه معلوماتی دارند.

حضور چند حقوقدان و نظامی برجسته در مذاکرات لازم بود

حقوقدانان ما کاری کردند که دادگاه لاهه حکم داد موضوع مورد شکایت ایران، اختلاف یک دولت با یک شرکت است که در گلاسکو ثبت شده و در ایران کار می‌کند و این اختلاف دو دولت نیست. خوب بود آقای ظریف نیز چند حقوقدان و نظامی برجسته را با خود به مذاکرات می‌برد. البته نام‌هایی که برای وزارت خارجه مطرح هستند، هیچ‌کدام نمی‌توانند جای ظریف را بگیرند اما ایشان در جریان مذاکرات شتابزده عمل کرد.

انتظار ما از دستاورد مذاکرات طولانی مدت، بیش از این ها بود

ما انتظار داشتیم دستاوردهای مذاکره‌ای که تا این حد طولانی شد بیش از این ها باشد. مساله دیگر این بود که ما پیروزی ترامپ را پیش‌بینی نمی‌کردیم. خیلی از مردم آمریکا هم پیروزی او را پیش­بینی نمی­کردند. الان سطح محبوبیت ترامپ در آمریکا به شدت کاهش یافته است. اگر برنی سندرز در انتخابات آمریکا رأی می‌آورد وضعیت به نفع ایران بود. متاسفانه کلینتون او را کنار زد؛ کلینتونی که مایل بود منطقه ما را ناآرام کند.

رسانه ­ای که بتواند با بدخواهان بجنگد نداریم

 در این شرایط روزنامه‌ها باید به مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای بپردازند. ما رسانه و فرستنده‌ای که بتواند علیه بدخواهان ایران جنگ تبلیغاتی ترتیب دهد، نداریم. اگر فرستنده‌ای علیه عربستان داشتیم، مطمئن باشید آن‌ها به زانو درمی‌آمدند. ترامپ باعث آبروریزی آمریکاست و بسیاری از مطبوعات آمریکا ضد او هستند. به جز فاکس ­نیوز که طرفدار ترامپ است و گویا متعلق به خود اوست، دیگر رسانه­ های آمریکا مخالف او هستند. ترامپ گفته این رسانه ­ها وحشی هستند!!

کمپانی­ های آمریکا از بروز جنگ علیه ایران لذت می­ برند!

برخی از صنایع آمریکا البته از ترامپ راضی هستند چون جنگ­ افروزی باعث فروش محصولات کمپانی­ های آن­ ها م ی­شود! تحویل تسلیحات در قرارداد اخیر آمریکا با عربستان به 5 تا 10 سال زمان نیاز دارد و 700 هزار کارگر آمریکایی در پی انعقاد این قرارداد مشغول بکار می­ شوند. اگر خدای نکرده آمریکا با ایران وارد جنگ شود، کمپانی­ های تسلیحات آمریکایی لذت می­ برند. البته سربازان آمریکایی هم از جنگ­ ها آسیب می­ بینند، کما این که بمب­ های نوترونی که آمریکا در عراق استفاده می­ کرد به سربازان خودشان هم آسیب می­ رساند.

نتایج نامطلوب مذاکرات، حاصل بی تجربگی بود

در مجموع، به نظر من نتایج مذاکرات حاصل عدم تجربه بود. میرزاحسین­خان سپهسالار هم خطا کرد و تمام منابع حیاتی ایران را در اختیار انگلستان گذاشت. اگر می­خواهید بدانید که مشکل ما چه بود کتاب «سفیر بدون سفارت وکیل بدون موکل» اثر پرویز افشاری، دیپلمات بازنشسته جمهوری اسلامی را که در سال 94 منتشر شده بخوانید. او می گوید ما بعد از انقلاب، وزارت خارجه را از نیروهای زبده خالی کردیم.

به خدمت گرفتن یک متخصص جنگ خیابانی در واقعه کشتار حجاج سال 66

در این کتاب بی­ نظیر خواندنی­ های بسیاری از جمله نحوه نجات جان طارمی(کاردار سفارت ایران در عربستان) در دهه شصت وجود دارد. او پیش­ زمینه­ های کشتار حجاج را هم شرح می­ دهد و می­ گوید عرب­ ها یک آلمانی به نام هوکنر را که متخصص جنگ­­ های خیابانی بود برای این واقعه به خدمت گرفته بودند. در این واقعه 300 تا 400 نفر از هموطنانمان به شهادت رسیدند. همه باید این مسائل را بخوانند و بدانند.

نگران اعزام حجاج به عربستان هستم

چرا این دیپلمات بازنشسته (افشاری) باید الان در خانه­ اش بنشیند؟ وزارت خارجه باید از او و امثال او استفاده کند. من الان نگران اعزام 86 هزار نفر ایرانی به حج هستم. چرا تمام رانندگان اتوبوس­ های زائران ایرانی یمنی هستند؟ آن هم یمنی­ هایی که از مخالفان حوثی­ ها هستند. آیا راننده غیریمنی در عربستان وجود ندارد؟

تروریست­ های مجلس و حرم امام، ایرانی نبودند

نکته دیگر این که سیاستمداران ما باید ایران را آن­گونه که هست به جهان نشان دهند. بعضی از خارجی­ ها در کتاب­ های خود میهمان­ نوازی و مهربانی ایرانی­ ها را به خوبی شرح داده ­اند. ما مردم خشنی نیستیم. همین انتحاری­ های مجلس و حرم امام، سال­ ها قبل وقتی که کودک بودند از آن سوی مرزها(حلبچه) به ایران آمده بودند تا به آن­ ها کمک شود.

پایان بخش نخست/ ادامه دارد...

گفتگو و تنظیم: محسن حسن زاده

انتهای پیام/چ